Γράφει η Αποστολία Πάνου
Στα δυο περίπου χρόνια που πέρασαν από την πρώτη κακή εισβολή του κορωνοϊού, κατά κοινή ομολογία ανατράπηκε βάναυσα η ζωή σε όλο τον πλανήτη.
Στο ξεκίνημα της πρώτης καραντίνας, διαβάζοντας σε μια ποιητική ανθολογία έργα πριν την Άλωση της Πόλης, την προσοχή μου τράβηξε το ρήμα περιορίζομαι και κυρίως η σημασία της, δηλαδή τρελαίνομαι. Δυστυχώς, οι επιβεβλημένοι και παρατεταμένοι περιορισμοί επιβεβαίωσαν με τον πιο τραγικό τρόπο -από τις συνέπειες που καταγράφηκαν σε όλα τα πεδία έκφρασης και δραστηριοτήτων και φυσικά στον ψυχισμό των ανθρώπων- τη σύνδεση αυτή των εν λόγω εννοιών.
Παράλληλα, αναδείχθηκαν ανεπάρκειες στο σύστημα υγείας και περίθαλψης και ως εκ τούτου έλλειμμα εμπιστοσύνης στο κράτος και τις υπηρεσίες του, κι από την άλλη ένας ακατανόητος ανορθολογισμός μερίδας πολιτών που οδήγησε σε προβληματικές διχαστικές συμπεριφορές…
Κι αν αυτή είναι αδρομερώς η εικόνα του κόσμου μας σήμερα-έστω με τις επιμέρους διαφορές -ο συνειρμός που δημιουργείται, φέρνει μπροστά μας τις επιδημικές και πανδημικές εισβολές κατά το παρελθόν, σε κοινωνίες χωρίς υποστηρικτικές υποδομές, χωρίς την τεχνογνωσία του σημερινού επιπέδου και χωρίς -αλίμονο- το ‘’κοινωνικό’’ διαδίκτυο, ελλείψεις που έκαναν η ζωή των ανθρώπων στις υποχρεωτικές καραντίνες απάνθρωπη και αβίωτη.
Συγκεκριμένα, μια πανδημική κρίση, η λεγόμενη ισπανική γρίπη, είχε σαρώσει τον κόσμο σχεδόν ένα αιώνα πριν, το 1918, με πολλά εκατομμύρια νεκρών και βέβαια ‘’σε κάθε σπίτι είχαν τουλάχιστον έναν και δύο νεκρούς’’, όπως διαβάζουμε σε προσωπικό ημερολόγιο Θεσσαλού προγόνου μας.
Εξάλλου, ιδιαίτερα καταστροφική επιδημία, θανατική χολέρα το 1813, έπληξε πολλές περιοχές και συγκεκριμένα αφάνισε πολλές ψυχές στον Τύρναβο και τη Ραψάνη. Είχε πλήξει την Κωνσταντινούπολη, τη Σμύρνη και από κει μεταδόθηκε στα νησιά του Αιγαίου και στη Θεσσαλία. Περιηγητής στην περιοχή παρέχει τη μαρτυρία ότι ένας άρρωστος Τάταρος που ταξίδεψε από Κωνσταντινούπολη και πέθανε στον Τύρναβο, μετέδωσε την αρρώστια.
Στις 8.600 ανήλθε ο αριθμός των νεκρών μόνο στον Τύρναβο. Πιθανόν η αδιαφορία των τουρκικών αρχών, η ανυπαρξία μέσων πρόληψης και απολύμανσης μετέτρεψε την πόλη σε ‘’απέραντο νεκροταφείο…μονάχα μερικοί Τούρκοι μοιρολάτρες είχαν παραμείνει στη Λάρισα μαζί με τους Εβραίους που εμπορεύονταν τα πράγματα των πεθαμένων’’.
Τα περισσότερα χωριά στην πεδιάδα ήταν έρημα είτε επειδή οι χωρικοί τα είχαν εγκαταλείψει είτε επειδή πενθούσαν τους κατοίκους τους και τα σπαρτά έμεναν αθέριστα, γιατί ο θάνατος καραδοκούσε και υπερίσχυε της πλεονεξίας, μιας και το μεροκάματο έφτανε τα δώδεκα φράγκα, αλλά τα εργατικά χέρια έλειπαν για τη συγκομιδή.
Ένα απόσπασμα δημοτικού τραγουδιού απαθανατίζει το κακό: Όλαι αι χώραι μόλεψαν κι όλαι παρηγορούνται, η Ραψάνη και ο Τύρναβος παρηγοριάν δεν έχουν, πέντε χιλιάδες πέθαναν κι ακόμα αποθνήσκουν…
Επιλογικά, για να επανέλθουμε στο σήμερα, έχει γίνει αντιληπτό εκτός των άλλων ότι από την ανθρώπινη παρέμβαση στη φύση μπορεί να προκύψουν τεράστιες ανατροπές, ότι είμαστε ανοχύρωτοι μπροστά σε τυχόν σχέδια χειραγώγησης και κ υ ρ ί ω ς ότι, για να διαγραφεί μια ευνοϊκή προοπτική για το μέλλον της ανθρωπότητας, η προτεραιότητα της τεχνοεπιστήμης και της πολιτικής θα πρέπει να αφορά στη διαμόρφωση υπόβαθρου ικανού για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (κυριότερα, υγείας, παιδείας, εργασίας, ασφάλειας) των λαών του κόσμου μας.
