HomeΙΣΤΟΡΙΑ

Η ιστορία του θεσμού της στράτευσης

Η ιστορία του θεσμού της στράτευσης

Τσαρούχης Γιάννης 1980 (Στρατιώτης σε υπόστεγο)

H υποχρεωτική στράτευση των πολιτών μιας χώρας αποτελεί έναν από τους αρχαιότερους θεσμούς για την επιβίωση ενός κράτους. Εμφανίστηκε για πρώτη φορά στα χρόνια του Χαμουραμπί στη Βαβυλώνα (1790 π.Χ) και καθόλη τη διάρκεια της εξέλιξής του συνοδευόταν πάντα από αυστηρούς κανόνες υπακοής. …

Στα φαινόμενα αποφυγής στράτευσης που παρατηρήθηκαν ήδη από εκείνη την εποχή, εφαρμοζόταν η πρόσληψη αντικαταστατών. Σε άλλες περιπτώσεις, οι υπόχρεοι εγκατέλειπαν τον τόπο κατοικίας τους για να αποφύγουν τη στράτευση, ενώ άλλοι επέλεγαν να αποποιηθούν τις εκτάσεις του ilkum μαζί με τις υποχρεώσεις τους απέναντι στο κράτος….
Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των παγκοσμίων πολέμων ήταν και η στράτευση των γυναικών. Τόσο στον πρώτο όσο και στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο οι γυναίκες οδηγήθηκαν στο πεδίο της μάχης.

Η Βρετανία και οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής ήταν οι χώρες με το μεγαλύτερο ποσοστό γυναικών στον πόλεμο. Αντίστοιχα και στην Ρωσία μετά τη νίκη της Οκτωβριανής Επανάστασης δημιουργήθηκαν μονάδες μάχης που απαρτίζονταν αποκλειστικά από γυναίκες και έφεραν την ονομασία “Τάγματα Γυναικών”..
Από τις αρχές του 21ου αιώνα πολλά κράτη κατάργησαν την υποχρεωτική στράτευση.

Σύμφωνα με έκθεση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), από τα 193 κράτη τα 127 δεν επιβάλλουν υποχρεωτική στράτευση.

1920px Conscription map of the world.svg

Πράσινο: Χωρίς Ένοπλες Δυνάμεις. Μπλε: Χωρίς υποχρεωτική θητεία (εθελοντικός/επαγγελματικός στρατός). Μωβ: Επιλεκτική στράτευση, λιγότεροι από 20% κατατάσσονται. Πορτοκαλί: Κατάργηση της θητείας στο άμεσο μέλλον (< 3 έτη). Κόκκινο: Υποχρεωτική θητεία. Γκρι: Καμία πληροφορία. (Πηγή φωτογραφίας: Wikipedia)…

Σε όποιες χώρες δεν έχουν επιλέξει την υποχρεωτική στράτευση ο στρατός είναι επαγγελματικός με αμειβόμενα στελέχη και μισθοφόρους.

Πότε θεσπίστηκε η στρατιωτική θητεία στη χώρα μας:

Η ιδέα, αλλά και η ανάγκη, συγκροτήσεως Τακτικού Στρατού, δημιουργήθηκε αμέσως μετά την κήρυξη της Ελληνικής Επαναστάσεως το 1821.

Μέχρι τότε ο αγώνας διεξαγόταν από άτακτα σώματα, συγκροτημένα στην πλειονότητά τους από αφοσιωμένους στην ιδέα της ελευθερίας πατριώτες, που στερούνταν στρατιωτικής εκπαιδεύσεως και πειθαρχίας και δύσκολα μπορούσαν να συνεργαστούν για τον κοινό σκοπό.

Αυτός ήταν και ο βασικός λόγος, που παρά τις αρχικές σημαντικές πολεμικές επιτυχίες τους, ώθησαν τις επαναστατικές αρχές και κυβερνήσεις προς τη βαθμιαία οργάνωση Τακτικού Στρατού.

Στην προσπάθεια αυτή μεγάλη βοήθεια προσέφεραν οι ελληνικής καταγωγής αξιωματικοί, που υπηρετούσαν σε διάφορους ευρωπαϊκούς στρατούς, καθώς και πολλοί ξένοι στρατιωτικοί, οι οποίοι ήρθαν εθελοντικά στην Ελλάδα, για να συμμετάσχουν στην απελευθέρωσή της.

Το πρώτο ελληνικό τακτικό σώμα συγκροτήθηκε από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, στις 3 Μαρτίου 1821, στο Ιάσιο της Μολδαβίας με την ονομασία «Ιερός Λόχος».

Τον Ιούνιο του 1821 έφτασε στην Πελοπόννησο ο Δημήτριος Υψηλάντης με μια μικρή ομάδα ομογενών και φιλελλήνων και αμέσως άρχισε, κατά το πρότυπο του αδελφού του Αλεξάνδρου, να συγκροτεί στην Καλαμάτα ένα τακτικό σώμα, με σκοπό να συμμετάσχει στον Αγώνα.

Ο Μαυροκορδάτος, θεωρώντας αναγκαία την οργάνωση Τακτικού Στρατού, πρότεινε στο Βουλευτικό Σχέδιο Νόμου «Περί Οργανώσεως του Στρατού». Το σχέδιο αυτό ψηφίστηκε την 1η Απριλίου 1822 και αποτέλεσε τη βάση όλης της μετέπειτα στρατιωτικής νομοθεσίας.

Ειδικότερα, με το νόμο αυτό θεσπιζόταν η σύσταση Τακτικού Στρατού, ο οποίος θα αποτελούνταν από βαρύ και ελαφρό πεζικό, βαρύ και ελαφρό ιππικό, πυροβολικό πολιορκίας και πεδινό, καθώς και ένα τμήμα μηχανικού.

Συστήθηκαν δηλαδή τα πρώτα Όπλα στον υπό συγκρότηση Ελληνικό Στρατό, δηλαδή του Πεζικού, Ιππικού, Πυροβολικού και Μηχανικού.

Σύμφωνα με τα παραπάνω, τον Απρίλιο του 1822 συγκροτήθηκε το πρώτο σύνταγμα Πεζικού με διοικητή τον Ιταλό Συνταγματάρχη Pietro Tarella (Ταρέλλα). Το Πυροβολικό συγκροτήθηκε από το τμήμα των δύο πυροβόλων του Συνταγματάρχη Βουτιέ.

Καθώς όμως η Κυβέρνηση αδυνατούσε να διαθέσει τα απαραίτητα για τη συντήρησή του μέσα, το σύνταγμα διατηρήθηκε για λίγο καιρό συντηρούμενο από επιτόπιους πόρους και στη συνέχεια αυτοδιαλύθηκε. Οι άνδρες του, μετά από την εξέλιξη αυτή, εντάχθηκαν στα άτακτα σώματα.

Σε όλη τη διάρκεια του έτους 1823, δεν έγινε δυνατή η ανασυγκρότηση του Τακτικού Στρατού, για καθαρά οικονομικούς λόγους. Μόνο τον Ιούλιο του 1824, με τη συνομολόγηση δανείου από την Αγγλία, ξεπεράστηκαν τα εμπόδια και η Κυβέρνηση προέβη στην ανασύσταση του Τακτικού Στρατού.

Mε την προσέλευση εθελοντών σταδιακά δημιουργήθηκε ένα τάγμα 500 ανδρών και ένα τμήμα Πυροβολικού με 100 άνδρες.

Το τάγμα αυτό το αποτελούσαν 4 λόχοι Πεζικού ,ένας λόχος Ευζώνων, και ένα Επιλέκτων.

Η διαπίστωση της προσωρινής κυβέρνησης για την αναγκαιότητα του τακτικού στρατού ,10 Μαίου 1825 ψηφίστηκε νόμος “Περί Απογραφικής Στρατολογίας”, σύμφωνα με το νομοθέτημα θα έπρεπε να γίνει απογραφή και κατόπιν στρατολόγηση σε όλη την Ελλάδα ,η αναλογία ήταν ένας στρατιώτης ανά 100 κατοίκους

Οι στρατεύσιμοι κληρωνόταν αναμεσα στη ηλικιακή ομάδα 18-30 ,με εξαίρεση τους σωματικά ανίκανους και μοναχογιούς .Επιτρεπόταν εάν κάποιος δεν επιθυμούσε να καταταγεί να πάει στη θέη του κάποιος άλλος που το επιθυμούσε.Η θητεία ήταν 3 χρόνια

Τον Απρίλιο του 1822 καθαρίστηκε η παροχή μίας δωρεάν στολής που ήταν όμοιες με αυτές των Ευρωπαικών στρατών.

Οταν ο Καποδίστριας αφιχθεί στο Ναύπλιο στις 6 Ιανουαρίου 1828 ,ως νέος Κυβερνήτης της Ελλάδας,ξεκινά μια νέα περίοδος οργάνωσης Τακτικού Στρατού.

Πραγματοποιείται στις 23 Ιανουαρίου1828 , η συγκρότηση ‘Πολεμικού Συμβουλίου” και το 1829 η ¨Γραμματεία επί των Στρατιωτικών και Ναυτικών Υποθέσεων.

Ο οπλικός εξοπλισμός στην επανάσταση δεν ήταν ομοιογενής ,ο καθένας χρησιμοποιούσε τα δικά του όπλα.

Τα λογχοφόρα τυφέκια ήταν τα πρώτα που προμηθεύτηκε ο στρατός ,ώσπου τον Σεπτέμβριο του 1825 στο Ναύπλιο άρχισε να λειτουργεί στο Ναύπλιο εργοστάσιο επισκευής και μεταπισκευής  παλιών τυφεκίων, πυροβόλων και κατασκευής πυρομαχικών και βλημάτων πυροβολικού.

 Πηγή