Συνέντευξη: Τζέιμς Χακστέπ
Δύο χρόνια «πόνου» με το σχεδόν σίγουρο κλείσιμο της στρόφιγγας από τους Ρώσους οι οποίοι μπορούν να βασίζονται σε άλλες πηγές εσόδων για να παίξουν το παιχνίδι τους, προβλέπει ο διευθυντής του τμήματος ανάλυσης για το αέριο Ευρώπης, Μέσης Ανατολής και Αφρικής της S&P Global Platts, Τζέιμς Χάκστεπ, μιλώντας στο Liberal.gr.
Ο αναλυτής εξηγεί ότι οι τιμές ενέργειας θα αρχίσουν να αποκαθίστανται σταδιακά από το 2024 ενώ αυτή η πορεία προς το πιο φυσιολογικό θα γίνει αντιληπτή στους λογαριασμούς μας ακόμα αργότερα. Όσο για την Ελλάδα, όλα δείχνουν ότι είναι καλύτερα θωρακισμένη από πολλές άλλες χώρες στην Ευρώπη, ωστόσο μια οριστική διακοπή του ρωσικού φυσικού αερίου αναμένεται να φέρει δυσκολίες και στην δική μας αγορά.
Συνέντευξη στην Κατερίνα Νικολοπούλου
-Πιστεύετε ότι οι Ρώσοι θα κλείσουν τελικά τη στρόφιγγα ή θα συνεχίζουν το μαρτύριο της σταγόνας στην Ευρώπη;
Το ρωσικό αέριο τείνει προς το μηδέν. Το θέμα είναι απλά πότε θα γίνει. Έχουμε τρέξει ένα σενάριο για τον ερχόμενο χειμώνα και νομίζουμε ότι μπορούμε να τα βγάλουμε πέρα χωρίς ρωσικό αέριο. Δεν θα είναι όμως ακριβώς μηδενική η ροή. Η Ουγγαρία θα συνεχίσει να παίρνει αέριο από το TurkStream.
Είναι άκρως απίθανο ότι θα κοπεί εκεί. Μπορούμε να πούμε ότι θα βγάλουμε το χειμώνα αλλά είναι μεγάλη πρόκληση ολόκληρο το 2023. Ο λόγος είναι ότι δεν υπάρχει κάποια άλλη σταδιακά αυξανόμενη πηγή παροχής ενέργειας μέχρι το 2024 από κάποιο άλλο μέρος του πλανήτη.
-H Μόσχα για πόσο μπορεί να αντέχει οικονομικά να μην πουλάει αέριο στην Ευρώπη;
Θα εξαρτηθεί από την ευρύτερη κατάσταση στην Ρωσία ειδικά από το αν θα μπορέσουν να συνεχίσουν να κάνουν εξαγωγή πετρελαίου, το οποίο αποτελεί μεγαλύτερο παραγωγό εισοδήματος για τη Μόσχα απ’ ό,τι το αέριο.
Προς το παρόν, οι κυρώσεις δεν έχουν τέτοια επίδραση που να τούς προκαλεί προβλήματα. Μπορούν να πουλάνε σε Κίνα, Ινδία με έκπτωση αλλά τα έσοδα από το πετρέλαιο, επειδή η τιμή του έχει αυξηθεί, είναι μεγαλύτερα απ’ ό,τι πριν ένα χρόνο.
Οπότε, προς το παρόν, μπορούν να κρατούν την οικονομία τους λειτουργική και να χρηματοδοτούν τον πόλεμο μέσω των εξαγωγών πετρελαίου. Αν αυτό αλλάξει, αν αρχίσουν να νιώθουν τον αντίκτυπο από τις κυρώσεις στο πετρέλαιο τότε το αέριο θα ξαναγίνει πιο σημαντικό και πάλι, αλλά εξακολουθώ να πιστεύω ότι δεν είναι πολύ πιθανό.
– Τι θα γίνει στην Ευρώπη όταν κλείσει η στρόφιγγα;
Αν γίνει κάτι τέτοιο, τότε θα συνεχίσουμε να βλέπουμε προβλήματα με τη ζήτηση αερίου ολόκληρο το 2023 πράγμα που σημαίνει πολύ υψηλές τιμές.
Μπορούμε να συζητάμε για διαχείριση της ζήτησης και για μειώσεις στη ζήτηση κατά 15%, αλλά δεν έχουν υπάρξει πραγματικές συζητήσεις για πραγματικές πολιτικές που θα περιορίσουν τη ζήτηση.
Αυτό που θα δούμε, και που συμβαίνει ήδη, είναι η ζήτηση να πέφτει φυσικά εξαιτίας των υψηλών τιμών. Θα είναι μια δύσκολη ενεργειακή κατάσταση για την Ευρώπη.
-Και το 2024 τι θα συμβεί;
Τότε, θα αρχίσουμε να βλέπουμε νέες ποσότητες ενέργειας να μπαίνουν στο παγκόσμιο δίκτυο. Από τις ΗΠΑ, υπάρχουν τα πρότζεκτ στο Κατάρ, περισσότερες ανανέωσιμες πηγές κτλ. Τότε θα αρχίσουμε να βλέπουμε και πάλι τις τιμές να επιστρέφουν προς πιο φυσιολογικά επίπεδα.
-Θα είναι αρκετή η τροφοδοσία από ΗΠΑ και Κατάρ για να πέσουν οι τιμές;
Βασικά ναι. Οι τιμές θα μείνουν υψηλά για λίγο περισσότερο γιατί πάντα υπάρχει χρονοκαθυστέρηση ανάμεσα στην πτώση των τιμών ενέργειας και στις τιμές στους λογαριασμούς μας.
Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτή η πτώση αργεί να έρθει στους λογαριασμούς οι οποίοι θα εξακολουθήσουν να είναι υψηλοί και το 2024 αν και η τιμή της χονδρικής θα έχει αρχίσει να μειώνεται.
Το χρονοδιάγραμμα της απεξάρτησης από το ρωσικό πετρέλαιο έχει επιταχυνθεί τους τελευταίους μήνες, από τις 14 Ιουνίου για την ακρίβεια. Μέχρι τότε το κάναμε με τους όρους μας.
Μετά από αυτό το χρονικό σημείο, με την Gazprom να μην χορηγεί αέριο βάσει των συμφωνιών, στην πραγματικότητα έχουν πάρει αυτοί την κατάσταση στα χέρια τους. Αρχικά λέγαμε ότι θα ξεφορτωνόμασταν το φυσικό αέριο σε χρονικό ορίζοντα από πέντε έως δέκα χρόνια και τώρα περιορίσαμε τον ορίζοντα σε δύο χρόνια.
-Σύμφωνα με τα δικά σας σενάρια πού θα φτάσει η τιμή του αερίου όταν διακοπεί τελείως η παροχή ρωσικού αερίου στην ευρωπαϊκή αγορά;
Το δικό μας σενάριο λέει ότι θα κινηθεί περίπου στις τιμές που είδαμε την εβδομάδα που πέρασε. Σίγουρα είναι εξαιρετικά υψηλά επίπεδα τιμών για τις βιομηχανίες και τους απλούς καταναλωτές
Είναι οκτώ φορές πάνω από τον ιστορικό μέσο όρο οπότε είναι ήδη μια ακραία κατάσταση. Επίσης, υπάρχει πολύ μεγαλύτερο ασφάλιστρο κινδύνου στην αγορά που στρέφεται στην τιμολόγηση ανεπάρκειας.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, αυτές οι ψηλές τιμές θα οδηγήσουν σε περισσότερες επενδύσεις στις ανανεώσιμες και σε βάθος χρόνου θα επιτευχθεί η ενεργειακή μετάβαση. Δυο χρόνια «πόνου» και από περιβαλλοντικής πλευράς, γιατί θα χρειαστεί να επαναφέρουμε τον λιγνίτη. Αλλά αυτό θα είναι ένα προσωρινό πισωγύρισμα στους στόχους μας για τη μετάβαση.
-Για την Ελλάδα ποιά είναι η εκτίμηση σας;
Η Ελλάδα κατά κάποιο τρόπο είναι σε καλύτερη θέση από άλλες χώρες. Επωφελήθηκε από το γεγονός ότι είχε μείνει πίσω στην ενεργειακή μετάβαση, έχοντας σε λειτουργία μονάδες που τροφοδοτούνταν με πετρέλαιο που είναι πιο φθηνό από τον λιγνίτη ή το αέριο. Έχετε εύκολη πρόσβαση στο LNG και αυτό είναι ένα σημαντικό πλεονέκτημα.
Προς το παρόν, η Ελλάδα είναι καλά θωρακισμένη από τη διακοπή του ρωσικού αερίου γι’ αυτό μπορεί να στείλει περισσότερο αέριο στη Βουλγαρία αυτή τη στιγμή. Η Ελλάδα είναι σε καλύτερη θέση από τους περισσότερους αλλά ακόμα υπάρχουν ροές ρωσικού φυσικού αερίου στην χώρα. Όταν διακοπούν τότε η αγορά και στην Ελλάδα θα δυσκολέψει.
– Η Επίτροπος Ενέργειας Κάντρι Σίμσον εξήγησε πως η Κομισιόν έχει υπολογίσει ποιες θα είναι οι έκτακτες ανάγκες σε περίπτωση πλήρους διακοπής, οι οποίες θα ανέρχονται στα 30 bcm σε περίπτωση ενός κανονικού χειμώνα. Πιστεύετε ότι έχει γίνει σωστά ο υπολογισμός;
Είναι αρκετά σ’ ένα σενάριο φυσιολογικού καιρού. Αλλά δεν αντιμετωπίζουμε φυσιολογικές καιρικές συνθήκες. Είδαμε τη ζήτηση να αυξάνεται αυτό το καλοκαίρι εξαιτίας των καυσώνων αλλά το μεγαλύτερο ρίσκο στην Ευρώπη είναι ο πολύ κρύος χειμώνας.
Σε αυτό το σενάριο η μείωση αυτή δεν θα επαρκεί ούτε για να βγει ο χειμώνας αλλά ούτε και για να ξαναγεμίσουν οι δεξαμενές και για την επόμενη σεζόν. Θα υπάρχει ανησυχία.
[quads id=4]
