Οταν ο Τύρναβος προσαρτήθηκε στην Ελλάδα το 1881, ήταν μια μικροπολιτεία, χτιμένη στους πρόποδες του Λουσφακιού .Ενα βουνό ,προέκταση του Κάτω Ολύμπου,80-85 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας, απλωνόταν στην άκρη του κάμπου της Λάρισας, του Αρχαίου Πελασγικού Άργους.
Πριν η Πανούκλα αποδεκατίσει τους κατοίκους η ορεινή άκρη του Τυρνάβου έφθανε μέχρι το Κριτήρι.Ο τύρναβος τότε αριθμούσε 35.000 ψυχές και ήταν η εποχή της οικονομικής άνθισης. Ο Μωάμεθ ο Δ με το χαρέμι του, τους αυλικούς του και τους γερακοτρόφους του φιλοξενήθηκε στον Τύρναβο όπως και πολλοί ξένοι περιγητές.
Ποια είναι η αιτία που αυτό το μικρό χωριό που το 1420 κατακτήθηκε από τους Τούρκους έγινε μεγάλος καιτρανός .Ούτε θάλασσα είχε κοντά ούτε πλωτό ποτάμι. Την ημέρα της απελευθέρωσης και προσάρτησης στην Ελλάδα αριθμούσε 4000 με 5000 ψυχές.
Τα πρώτα 300 χρόνια από την κατάκτηση της Θεσσαλίας οι κατοπινοί σουλτάνοι, μετά από την διαμεσολάβηση του τούρκου στρατηγού Τουραχάν Μπέη για να δοθούν τα προνόμια από την Πύλη στην περιοχή, τα σεβάστηκαν. Ιστορικά πουθενά δεν αναφέρονται βιαιοπραγίες των κατακτητών, και μετά ο Μητροπολίτης Λάρισας στα χρόνια της Οθωμανικής κυριαρχίας μετέφερε την έδρα του στον Τύρναβο πολλές φορές για ασφάλεια.
Έτσι μεγάλωνε ο Τύρναβος και οι κάτοικοι με κύρια ασχολία τους την καλλιέργεια τη γης και την μεταξοσκωληκοτροφία. Τα αγροτοκτηνοτροφικά προϊόντα οι Τυρναβίτες τα διέθεταν σε άλλες Θεσσαλικές και Ελλαδικές πολιτείες που τα είχαν ανάγκη. Το μετάξι όμως οι εξαθλιωμένες Ελληνικές πόλεις δεν μπορούσαν να το αγοράσουν γι’αυτό και οι Τυρναβίτες έμποροι μεταξιού στράφηκαν σε άλλες αγορές ,έξω από τα σύνορα της Ελλάδας.
Οι χώρες αυτές ήταν μακρινές και η προσέγγιση τους δύσκολη ήταν ταξίδι μηνών. Το μόνο μεταφορικό μέσο εκείνη την εποχή ήταν τα βλάχικα καραβάνια προς το Μοναστήρι, Περλεπέ, Σαλονίκη, Σέρες και πιο μακριά στην Πόλη, Βουκουρέσρτι, Βελιγράδι, Βουδαπέστη, Βιέννη, Κίεβο, Μόσχα.
Οι έμποροι Τυρναβίτες ταξιδιώτες άρχισαν να γνωρίζουν και άλλα υφάσματα .Έπαιρναν δείγματα λοιπόν και προσπαθήσαν να κάνουν την δική τους παραγωγή. Αρχίσαν λοιπόν να υφαίνουν σε αργαλειούς μεταξωτά και βαμβακερά υφάσματα και να τα εξάγουν στις παραπάνω χώρες. Έτσι άρχισε και κορυφώθηκε η οικονομική άνθιση της πόλης. Κοντά στους τότε επιχειρηματίες απασχολούνταν και πολλοί άνθρωποι ,οι ακτήμονες και οι όλοι που είχαν ανάγκη το καθημερινό μεροκάματο. Μέσα στο ζοφερό σκοταδισμό που επέβαλαν οι κατακτητές ο Τύρναβος και τα Αμπελάκια αποτέλεσαν φάροι του πολιτισμού.
Πως έφθασε όμως μια πόλη των 35000 ανθρώπων με οικονομική άνθιση να μαραζώσει και το 1881 να έχει μόνο4000 με 5000 κατοίκους. Η πανούκλα του 1813,που θέρισε τα 4/5 των κατοίκων και ρήμαξαν τις οικογένειες. Όσοι επέζησαν σκοτώθηκαν από το σπαθί του Βελή Πασά. Μετά ήρθε το ξεσήκωμα των Αγράφων και του Πηλίου που κράτησε 7 χρόνια. Τα προνόμια που είχαν δοθεί ξεχάσθηκαν .Η πρόοδος στη Μηχανική και Χημεία στην Ευρώπη συρρίκνωσε την υφαντική ο κόσμος φτώχυνε και η στροφή στη γεωργία και κτηνοτροφία ήταν μονόδρομος.
Σημειώσεις Αίζει τον κόπο να αναφέρουμε κάποιες λέξεις ή ονόματα :«μιραλάης», διοικητής δηλαδή τής τούρκικης φρουράς τής πολιτείας μας. «κονάκι» —τό στρατιωτικό διοικητήριο. Μανώλης Μουζά, προσωρινού τότε δημάρχου.
Επεσε στά χέρια μου έδώ καί σαράντα χρόνια φύλλο άπό κατάστιχο τοΰ τυρναβίτικου έμποροδιοτεχνικοΰ οίκου Χατζημάνθογλου μέ χρονολογία 1717, δπου διάβασα μερίδες μεταξωτών υφασμάτων, πού στέλνονταν άπ’ τόν Τύρναβο στις παραπάνω πόλεις, νά φτάνουν τις 10, 15 καί 20χιλ. ρούμπλια!
Πηγή: Περί τής επαρχίας Τυρνάβου ολοκλήρου δεν ύπήρξε δυνατόν νά εύρεθή νά γράψη είς δι’ όλην τήν πεντηκονταετίαν. Έδέχθη κ. Δημοσθ. Άνδρεάδης νά γράψη είδικώς περί τού Τυρνάβου, αλλά διά τά πρώτα είκοσι πέντε έτη μόνον άπό τής άπελευθερώσεως τής Θεσσαλίας, καί κ. Β.Οίκονομίδης κυρίως περί τής Ραψάνης. ’Επειδή ούτω τά τής επαρχίας ταύτης θά ένεφανίζοντο είς τό παρόν Πανηγυρικόν Λεύκωμα εντελώς έλλιπή, Συντακτική τοΰ Λευκώματος τούτου ’Επιτροπεία εύρέθη είς τήν ανάγκην νά προσπαθήσηνά συμπλήρωσή τά έλλείποντα κατά τό δυνατόν.
Καί τά μέν τοΰ Τυρνάβου έδέχθη εύτυχώς τελευταϊον καί συνεπλήρωσε κ Τυρνάβου Καθηγητής τής Γεωπονικής Σχολής τοΰ πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Άθαν. Μουλούλης επί τήβάσει κυρίως πληροφοριών, τάς όποιας παρακληθείς συνέλεξε καί άπέστειλεν διευθυντής τοΰ έν Τυρνάθω ήμιγυμνασίου κ. Κωνστ. Τσιμπλούλης. Τά τής Ραψάνης συνεπληρώθησαν ύπό τοΰ προέδρου τής Συντακτικής ’Επιτροπείαςέπί τή βάσει πληροφοριών, τάς όποιας παρέσχε διευθυντής τοΰ αυτόθι δημοτικού σχολείου κ. Ίω. Άγοραστίδης.
Ομοίως δέ έγράφησαν καί τά άφορώντα τόν παλαιόν δήμον Γόννων έπί τή βάσει πληροφοριών, τάς όποιας παρέσχεν διευθυντής του δημοτικού σχολείου Δερελιοΰ κ. Ίω. Άργυρακούλης.
(Σημ. Σ. Ε. Π. Λ.).
Γράφει Μαλίτα Κατερίνα.
[quads id=5]
