Σύµφωνα µε πληροφορίες που αναφέρονται στο περιοδικό Ελληνική Αµπελουργία και Οινολογία (1932), οι ποικιλίες αµπέλου που καλλιεργούνταν παλαιότερα στην περιοχή, ήταν οι:
• Ροδίτης:
Αποτελεί πολύ παλιά, γηγενή ποικιλία. Εµφανίζει έντονη παραλλακτικότητα. Ζωηρή και παραγωγική ερυθρωπή ποικιλία. Σταφυλή κυλινδρική – κωνική, αραιού, µέτριου µέχρι µεγάλου µεγέθους. Ράγες µε ανοµοιογενή χρωµατισµό όµως σε πλήρη ωρίµανση µπορεί να γίνει ρόδινος. Ωριµάζει από τα µέσα του Σεπτεµβρίου µέχρι και το τέλος τουΟκτωβρίου.
ΒΙΚΤΩΡΙΑ
ΡΟΖΑΚΙ
Το Ροζακί, που για πολύ καιρό αποτελούσε την καλύτερη Ελληνική επιτραπέζια ποικιλία, αντικαταστάθηκε στο σύνολό της από την πρωιµότερη ποικιλίαΒικτώρια (λευκή επιτραπέζια ποικιλία).
• Μπαντίκι
Μεταφέρθηκε στην περιοχή Τυρνάβου από το Ικόνιο της Μικράς Ασίας µαζί µε τους Τούρκους στρατιώτες (κονιάροι) που εγκαταστάθηκαν στον Αµπελώνα (Καζακράρ). Παράγει κατά µέσο όρο δύο σταφύλια ανά καρποφόρο βλαστό, στον δεύτερο και τρίτο κόµβο. Σταφυλές µεγάλου µεγέθους, κωνικού σχήµατος, πυκνόρραγες. Οι ράγες είναι µεγάλου µεγέθους, ωοειδούς σχήµατος. Ο φλοιός έχει πρασινοκίτρινο χρώµα, µέτριο πάχος και η σάρκα είναι µαλακή, άχρωµή και χυµώδης.
• Κουκούλι: Στην περιοχή Κωνσταντινουπόλεως και Προύσσης το ονοµάζουνΒασιλούκα. Σταφυλές µέτριες, ράγα µάλλον στρογγυλή, µεγάλη, χρώµατοςκιτρινοπράσινου ανοικτού, πολύ χυµώδης, εύγευστη, χωρίς άρωµα. Ωριµάζει15 – 20 Σεπτεµβρίου.
• Ληµιώνα ή Ληµνιώνα
Ερυθρή οινοποιήσιµη ποικιλία. Σταφυλή µεγάλη πυραµιδοειδής µε ισοµεγέθεις ράγες. Η ράγα είναι µεγάλη, σφαιρική, χρώµατος βαθυκύανου ιώδους. Ωριµάζει στα µέσα Σεπτεµβρίου.
• Ήµερο Μαύρο: Πρέµνο µέτριας βλάστησης. Σταφυλές κυλινδρικές, µάλλον πυκνές µε ισοµεγέθεις ράγες. Οι ράγες είναι µεγάλες (18x17mm), σχεδόν σφαιρικές, µε επιδερµίδα χρώµατος υπερυθροιώδους, µε πολλές τανίνες, ησάρκα είναι µαλακή, λευκή). Ωριµάζει από τα µέσα του Σεπτεµβρίου.
• Σιδερίτης:
Σταφυλές µεγάλων διαστάσεων, ράγες όχι ισοµεγέθεις, ελλειψοειδείς, επιδερµίδα σκληρή, µε γεύση τανίνης, χρώµατος ροδοιώδους. Ωριµάζει όψιµα µέχρι και το τέλος του Νοεµβρίου.
• Καρτσιώτης: Μέτρια βλάστηση, σταφυλές κυλινδρικές, πολύ πυκνές, ράγασχεδόν σφαιρική, σκληρή, χρώµατο βαθυκυανοιώδες. Ωριµάζει τέληΣεπτεµβρίου.
• Ούτµαλη: Πολύ αναπτυγµένο πρέµνο, σταφυλές σφαιρικές µε µέτριο σάκχαρο και αρκετή τανίνη, χρώµα υποµέλαν. Ωριµάζει τέλος Σεπτεµβρίου. Από την ίδια πηγή αντλούνται επίσης ορισµένες πληροφορίες σχετικά µε τηναµπελοκαλλιέργεια και την παραγωγή κρασιού στην περιοχή Τυρνάβου. Ο αριθµόςτων αµπελοκτηµόνων ήταν στον Τύρναβο 800, στον Αµπελώνα 450, στο Αργυροπούλι 100 και «εις τα λοιπά χωριά έκαστη σχεδόν οικογένεια κατέχει και έκτασιν τινά αµπέλου πλην ελάχιστων εξαιρέσεων». Η συνολική έκταση των αµπελιών στην περιοχή αναφέρεται ότι ήταν 10.375 στρέµµατα, από τα οποία παρήγαγαν 702.000 οκάδες κρασί µαύρο και 200.000 οκάδες λευκό (ρετσίνα).
Οι παραπάνω ποικιλίες εκτός από τον Ροδίτη και το Μπαντίκι δενκαλλιεργούνται σήµερα στην περιοχή Τυρνάβου. Η αλλαγή έγινε στα έτη 1930 –1936 µε αφορµή την φυλλοξήρα που έπληξε την περιοχή. Η διανοµή των αντιφυλλοξηρικών κληµάτων έγινε κύρια από τη ΓεωργικήΣχολή Λάρισας, που προώθησε και τις ποικιλίες Μοσχάτο Αµβούργου, Μπαντίκι και Ροζακί.
Πηγή:ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ, ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΚΑΙ ΧΗΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝΑΝΑ∆ΕΙΞΗ ΤΩΝ Ι∆ΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΑΓΜΑΤΟΣΣΤΕΜΦΥΛΩΝ ΣΤΑΦΥΛΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΥΡΝΑΒΟΥ
Αντώνιος Ψωµάς, Αστέριος Παπράς,Αναστασία Παναγιώτου2 και Σέρκο Χαρουτουνιάν
