HomeΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Επιγραφικό Μουσείο Αθήνας !

Επιγραφικό Μουσείο Αθήνας !

H φθαρμένη στην επιφάνειά της στήλη ΕΜ 6602 (Αίθουσα 9-κυανή) σώζει ένα πολύ σημαντικό κείμενο, την αρχαία αναδημοσίευση του νόμου του Δράκοντα «περί φόνου».

 

 

H στήλη σώζει ψήφισμα (απόφαση δια ψηφοφορίας από τη Βουλή και τον Δήμο των Αθηναίων), με το οποίο παραγγέλλεται η αναδημοσίευση του νόμου του Δράκοντος περί φόνου, στο πλαίσιο της αναθεώρησης της νομοθεσίας μετά την πτώση του ολιγαρχικού καθεστώτος των Tετρακοσίων το έτος 411 π.X.

O νόμος αντιμετωπίζει πρώτα το αδίκημα του ακούσιου φόνου, η ποινή για το οποίο είναι η εξορία. Oρίζει τους δικαστές, που θα κρίνουν το αδίκημα, τη διαδικασία της δίωξης, η οποία περιλαμβάνει όχι μόνο τον δράστη αλλά και τον βολεύσαντα δηλαδή τον υποκινητή του αδικήματος, καθώς και τις προϋποθέσεις για τη συγχώρηση του δράστη.

Aκολούθως αναφέρεται στο φόνο του καταδικασμένου ήδη για φόνο και άρα εξορίστου· ο φονέας του θα αντιμετωπίζεται όπως ο φονέας ενός Aθηναίου. Tέλος προβλέπει ότι στον αιτιολογημένο φόνο ή φόνο εν αμύνη ο δράστης απαλλάσσεται.

Ο Δράκων αναφέρεται ως ο πρώτος νομοθέτης της Αθήνας και συντάκτης του πρώτου ποινικού κώδικα της πόλης. Oι ποινές, που όρισε, έμειναν παροιμιώδεις για την αυστηρότητα τους. Συνέγραψε τους νόμους του επί άρχοντος Αρισταίχμου το 621/0 π.Χ. λίγα χρόνια μετά το “Κυλώνειο άγος”, τη σφαγή δηλαδή των οπαδών του Κύλωνος, που προσπάθησε να εγκαθιδρύσει τυραννίδα. Οι νόμοι του ανακλήθηκαν από τον Σόλωνα, ο οποίος διατήρησε σε ισχύ μόνον το νόμο περί φόνου. Οι διατάξεις του νόμου του Δράκοντος δείχνουν ότι το κράτος απέσπασε από τους ιδιώτες (συγγενείς θυμάτων) την επιβολή της δικαιοσύνης ήδη από τον 7ο αι. π.Χ. [EM 6602 = IG I3 104. 409/8 π.Χ.].

Ένα διάταγμα του 1885 “Περὶ διοργανισμοῦ τῶν ἐν Ἀθήναις Mουσείων” (ΦEK 113/7-12-1885) ήταν αφορμή για την ίδρυση του Επιγραφικού Μουσείου.

Με το παραπάνω έπρεπε να μεταφερθούν στο Κεντρικό Μουσείο όλες οι επιγραφές της Ακρόπολης.

Ο πρώτος Έλληνας αρχαιολόγους Πιττάκης Κυριάκος σε συνεργασία και με άλλους αρχαιολόγους μετέφεραν εκεί όσε επιγραφές προερχόταν από την ίδια την Ακρόπολη και από άλλες θέσεις της Αθήνας.

Το 1886 άρχισαν να μεταφέρονται στο κτίριο του σημερινού Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου,οι επιγραφές που δεν είχαν τοπογραφική ή αρχιτεκτονική σημασία για τα μνημεία της Ακροπόλεως και τα ενεπίγραφα βάθρα, που δεν σχετίζονταν με συγκεκριμένα αγάλματα .

Μεταφέρθηκαν επίσης οι επιγραφές που είχαν περιληφθεί στο Δημόσιο Κεντρικό Μουσείο (στο Θησείο), καθώς και σε άλλες δημόσιες συλλογές της Αθήνας, όπως η Συλλογή της Αρχαιολογικής Εταιρείας-Βαρβακείου.

Οι περισσότερες από τις επιγραφές του Επιγραφικού Μουσείου προέρχονται από την αρχαία Αθήνα.

Γιατί από την Αρχαία Αθήνα οι περισσότερες επιγραφές?

  • Η αρχαία Αθήνα (Ἀθῆναι στην αττική διάλεκτο) ήταν πόλη-κράτος της αρχαίας Ελλάδας και μία από τις σημαντικότερες πόλεις του αρχαίου κόσμου γενικότερα. Τα όριά της περιλάμβαναν το μεγαλύτερο τμήμα της σημερινής Αττικής.
  • Σε καμία άλλη πόλη της αρχαίας Ελλάδας δεν αναπτύχθηκαν τόσο πολύ οι τέχνες και τα γράμματα όσο στην αρχαία Αθήνα .
  • Εκεί δημιουργήθηκε το θέατρο, εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το δημοκρατικό πολίτευμα.
  •  Αναπτύχθηκε η φιλοσοφία, η ιστοριογραφία, η ρητορική, η γλυπτική, η αρχιτεκτονική κ.α.
  • Από την Αθήνα κατάγονταν μερικές από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες της πολιτικής, των γραμμάτων και των τεχνών της αρχαιότητας.
  • Πολιτικοί όπως  Περικλής, Μιλτιάδης, Αριστείδης, Θεμιστοκλής, και Κίμων.
  • Οι Δραματικοί ποιητές Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευριπίδης και Αριστοφάνης. 
  • Οι φιλόσοφοι Σωκράτης και Πλάτωνας, οι ιστορικοί Θουκυδίδης και Ξενοφώντας, οι ρήτορες Λυσίας,  Ισοκράτης και Δημοσθένης ο γλύπτης Φειδίας.
  •  Οι αρχιτέκτονες Ικτίνος, Καλλικράτης και Μνησικλής κ.α.
  •  Οι φιλόσοφοι Αριστοτέλης, Αναξαγόρας, Επίκουρος, και Ζήνων έζησαν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους στην Αθήνα.
  • Στην Αθήνα λειτούργησαν και οι μεγάλες φιλοσοφικές σχολές της αρχαιότητας, όπως η Ακαδημία Πλάτωνος και το Λύκειο του Αριστοτέλη και αργότερα η σχολή των Επικούρειων φιλοσόφων και των Στωικών.

Στο Επιγραφικό Μουσείο, τη «βιβλιοθήκη» των αρχαίων επιγραφών, ο επισκέπτης θα γνωρίσει σημαντικά δημόσια κείμενα της αρχαίας Αθήνας. Μέσω των ψηφισμάτων (αποφάσεων δια ψηφοφορίας) της βουλής και του δήμου των Αθηναίων θα πληροφορηθεί για τους νόμους της αρχαίας Αθήνας, τις συνθήκες συμμαχίας, την ίδρυση αποικιών, την απονομή τιμών σε Αθηναίους και ξένους πολίτες, τον θεσμό της χορηγίας για την κάλυψη της δαπάνης προετοιμασίας του χορού των θεατρικών παραστάσεων κ.α.

Θα πληροφορηθεί για την κλήρωση ως τρόπο επιλογής των Αθηναίων αρχόντων, για τη διαχείριση της περιουσίας των ιερών, τα αναθήματα (προσφορές) και τις εορτές και τις θυσίες που τελούνταν για τους θεούς και τους ήρωες, καθώς και για την εφηβεία, δηλαδή τη στρατιωτική εκπαίδευση των νέων κ.α.

Θα δει επίσης πολλές επιγραφές που αναφέρονται σε σημαντικά ιστορικά γεγονότα, όπως είναι το ψήφισμα του Θεμιστοκλέους, στο οποίο ο Αθηναίος στρατηγός εισηγείται σημαντικά μέτρα για την αντιμετώπιση της περσικής εισβολής πριν από τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, το μνημείο που στήθηκε πάνω στον τάφο των Κορινθίων που έπεσαν στην ίδια ναυμαχία και τις εντυπωσιακές μνημειώδεις στήλες-καταλόγους της Α΄ Αθηναϊκής ή Δηλιακής Συμμαχίας. Σε αυτές καταγραφόταν το ένα εξηκοστό των χρημάτων που προσφερόταν στη θεά Αθηνά κάθε χρόνο από το σύνολο των χρημάτων (τον φόρο), τα οποία οι πόλεις-μέλη της Συμμαχίας έδιναν για τις ανάγκες της.

em13330

Στη στήλη ΕΜ 13330 (αίθουσα 9-κυανή) θα διαβάσετε τα σημαντικά μέτρα, τα οποία κατά την επιγραφή πρότεινε ο Θεμιστοκλής για την αντιμετώπιση της περσικής εισβολής το 481/0 π.X. πριν τη ναυμαχία της Σαλαμίνας.

 Στη στήλη ΕΜ 13330 (αίθουσα 9-κυανή) θα διαβάσετε τα σημαντικά μέτρα, τα οποία κατά την επιγραφή πρότεινε ο Θεμιστοκλής για την αντιμετώπιση της περσικής εισβολής το 481/0 π.X. πριν τη ναυμαχία της Σαλαμίνας.

Σύμφωνα με το ψήφισμα, Θεμιστοκλής πρότεινε την ανάθεση της προστασίας της Aθήνας στην πολιούχο θεά Aθηνά και τους άλλους θεούς, την εκκένωση της πόλης και την αποστολή των γυναικόπαιδων στην Tροιζήνα και των ηλικιωμένων και των ζώων στη Σαλαμίνα.

Πρότεινε ακόμα τη φύλαξη της Aκρόπολης, τη στρατολόγηση των αντρών και την κατανομή τους σε διακόσιες τριήρεις. Από αυτές οι εκατό τριήρεις θα έπλεαν προς το ακρωτήριο Aρτεμίσιο της Eύβοιας και οι υπόλοιπες θα έκαναν περιπολίες γύρω από τη Σαλαμίνα και την Aττική. Πρότεινε ακόμα την ανάκληση των εξορίστων και την προσωρινή εγκατάστασή τους στη Σαλαμίνα.

H αναγραφή της στήλης έγινε στην Τροζήνα κατά το α΄μισό του 3ου αι. π.X. Το ψήφισμα θεωρείται από κάποιους ερευνητές ότι είναι επηρεασμένο από το αρχικό ψήφισμα ή κάποιο άλλο επίσημο κείμενο της Αθήνας, ενώ από άλλους ότι είναι κατασκεύασμα φιλοαθηναίων πολιτικών της Τροιζήνας κατά την εποχή του Xρεμωνιδείου πολέμου (268-263 π.Χ. περίπου),  όταν η Aθήνα, η Σπάρτη και άλλες πόλεις της Πελοποννήσου συμμάχησαν υπό την αιγίδα του Πτολεμαίου B΄ Φιλάδελφου ενάντια στους Μακεδόνες.

athinaiki simmaxia stili

Οι κατάλογοι της εξηκοστής του φόρου της A΄ Aθηναϊκής ή Δηλιακής Συμμαχίας

 Οι κατάλογοι της εξηκοστής του φόρου της A΄ Aθηναϊκής ή Δηλιακής Συμμαχίας

H A΄ Aθηναϊκή ή Δηλιακή Συμμαχία ιδρύθηκε το 478/7 π.Χ. με πρωτοβουλία των Αθηναίων και σκοπό την προστασία των ελληνικών πόλεων από τους Πέρσες. Σημαντικές πληροφορίες για τη συμμαχία παρέχουν οι κατάλογοι “της εξηκοστής του φόρου” των ετών 454/3 π.X. έως 415 π.Χ. Σώζονται τέσσερις μνημειακές στήλες (αίθουσα 1) που είχαν ιδρυθεί στην Ακρόπολη και στις οποίες έχει αναγραφεί το ένα εξηκοστό από τα χρήματα (φόρος), τα οποία οι πόλεις-μέλη κατέβαλλαν για τις ανάγκες και την πολεμική ετοιμότητα της συμμαχίας. Το ποσοστό αυτό δινόταν ως προσφορά στην θεά Aθηνά, προστάτιδα των Αθηναίων.

Τα χρηματικά ποσά (σε αργυρές αττικές δραχμές) σημειώνονται κατά το ακροφωνικό σύστημα αρίθμησης, που χρησιμοποιεί το αρχικό γράμμα των αριθμητικών Πέντε (Π), Δέκα (Δ), Ηεκατόν (Η), Χίλιαι (Χ) και Μύριαι (Μ).

Ωστόσο, οι φιλικές σχέσεις Αθήνας και Τροιζήνας ήταν παλιές. Ο Θησέας, μυθικός ιδρυτής των Αθηνών, καταγόταν από την μητέρα του από την Τροιζήνα και ανατράφηκε εκεί.

Είναι μία πρόταση και για εκπαιδευτικές εκδρομές ,ίσως με έναν περισσότερο δια δραστικό τρόπο αποφευχθούν μαργαριτάρια από μαθητές που  φανερώνουν πόσο κουραστική και αδιάφορα διδάσκεται η Ιστορία.

Την Ακρόπολη την έφτιαξε Το κτήνος ο Καλλικράτης…….

:Πηγή