Στα Κανάλια του Δήμου Ρήγα Φεραίου, το 2005 ιδρύθηκε το Μουσείο Λιμναίου Πολιτισμού Κάρλας.
Μέσα από τα εκθέματα που εκτίθενται στο Μουσείο ξεδιπλώνονται ο πολιτισμός ,η βιοποικιλότητα, θρύλοι που αναπτύχθηκαν γύρω από τη λίμνη. Ο Σαλαμπριάς ,Πηνειός οι παραπόταμοι του συγκέντρωναν μεγάλους όγκους νερού ,που κατέβαιναν από τα βουνά και τροφοδοτούσαν την λίμνη με νερό άλλοτε πολύ και άλλοτε λιγότερο.
Ένα μουγκρητό έγινε αιτία να γεννηθούν οι θρύλοι για το Τέρας της Λίμνης ,που μπορεί να ήταν και ο ήχος των ρευμάτων του νερού που κατέβαιναν ορμητικά από τα βουνά.
Πηγή ζωής για τους κατοίκους της περιοχής αποξηράθηκε το 1960 στην οποία έγινε η μεγαλύτερη καταμέτρηση παρυδάτιων πτηνών που έχει καταγραφεί στην Ελλάδα.
Μετρήθηκαν περίπου 430.000 διαχειμάζοντα παρυδάτια πτηνά (πάπιες, φαλαρίδες κ.λπ.). Είχαν καταγραφεί 143 είδη πουλιών, από τα οποία τουλάχιστον 55 θεωρούνται σήμερα προστατευόμενα.
Ένα τέτοιο πτηνό ήταν ένα είδος ερωδιού ο Ήταυρος Αστερίας, που έκανε αισθητή την παρουσία του με το παράξενο κρώξιμο του.
Χαρακτηριστικά του πτηνού: ήταν το μήκος του 69-81 εκατοστά ,ο χοντρός λαιμός και τα κοντά πόδια που του έδιναν ένα παράξενο περπάτημα καθώς οι πατούσες του σερνόταν πίσω από το σώμα του.
Τα φτερά του καστανά με καφέ αποχρώσεις κάποιες φορές πυρόξανθο με μαύρες ρίγες στην πλάτη και στις φτερούγες.
Όταν οσμίζεται τον κίνδυνο μένει ακίνητος με το ράμφος του ανασηκωμένο, είναι μια στάση παραλλαγής που τον βοηθά να είναι δυσδιάκριτος ανάμεσα στις καλαμιές της λίμνης.
Η φωνή του είναι βραχνή και ακούγεται το χάραμα ή το σούρουπο θυμίζει απόμακρη κόρνα πλοίου και αυτό ήταν η αιτία να διανθιστεί ο ίδιος και η περιοχή με θρύλους.
Τον αποκαλούν το «θεριό του βάλτου» λόγω του απόμακρου μουγκρίσματός του που δεν εντοπίζεται εύκολα.
Λέγεται Λέγρατι και τρανομουγκάνα, από τη φωνή του, η οποία μοιάζει με μουγκανητό βοδιού και ακούγεται δυνατά και μακριά.
Η φιλόλογος Σταματία Μωραΐτη, που ερεύνησε την ονομασία μέσα από μια σειρά θρύλων και μέσα από τη μυθολογία μας έδωσε τη δική της εξήγηση για την προέλευση του ονόματος Ήταυρος.
Ο θεός Απόλλωνας συνδέεται με τον Ήταυρο Αστερία ή Βούταυρου αστεροσκόπου ένα είδος ερωδιού ,που το κρώξιμο του κάθε χάραμα και σούρουπο ακούγεται από μακριά.
Το πουλί αυτό ονομάστηκε Ήταυρος, επειδή στη συνείδηση του κόσμου πέρασε ως ο ταύρος του Ήλιου, του Απόλλωνα.
Όσο για τις ονομασίες Γήταυρος και Νήταυρος που συναντώνται, τόνισε ότι δεν είναι παρά άλλη απόδοση του ονόματος Ήταυρος, όπως αυτό μεταφέρεται από στόμα σε στόμα.
Στο θεσσαλικό γλωσσικό ιδίωμα έχουμε και λέξεις που αναπτύσσουν ένα «γ» στην αρχή της λέξης, που αρχίζει από φωνήεν, το οποίο συμπροφέρεται με το φωνήεν της προηγούμενης.
Έτσι, ο ήλιος γίνεται ο (ου) γήλιος (-ους), το αίμα γίνεται το (του) γαίμα.
Το ίδιο, ο Ήταυρος έγινε ο Γήταυρος, όνομα που από μερικούς θεωρήθηκε ότι, είναι σύνθετο από τις λέξεις γη και ταύρος.
Λανθασμένα, όμως, γιατί ο Ήταυρος σχετίζεται πάντα με το υγρό στοιχείο κι όχι τη στεριά.
Επίσης, το όνομα Νήταυρος προήλθε από την αιτιατική του ενικού λόγω συμπροφοράς του άρθρου και του ουσιαστικού, γιατί θεωρήθηκε ότι είναι λέξεις αναπόσπαστες . Έτσι έχουμε την ουρά που έγινε τη νουρά και τον Ήταυρο που έγινε το Νήταυρο.
Σύμφωνα μ΄αυτά , λοιπόν, θεσσαλική είναι η προέλευση του ονόματος Ήταυρος, του ταύρου του ήλιου, και άρρηκτα δεμένη με το θεό Απόλλωνα και τη λίμνη Κάρλα .
Σήμερα, το τέρας της λίμνης αντιμετωπίζει πρόβλημα εξαφάνισης στην Ευρώπη και για τον λόγο αυτό βρίσκεται υπό καθεστώς προστασίας: συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο του Κόκκινου Βιβλίου για τα απειλούμενα σπονδυλόζωατης Ελλάδος, στην κατηγορία Απροσδιόριστα.
Ο γεωλόγος Σταύρος Γαρουφαλής. Τόνισε πως η επιστήμη της Γεωλογίας βεβαιώνει ότι, πραγματικά πριν από 12 – 15.000 χρόνια η Θεσσαλία ήταν λίμνη και μόνον περί το 9 – 10.000 π.χ. απόκτησε τη σημερινή γεωλογική μορφή.
Στις αρχές της εποχής του Χαλκού η στάθμη της λίμνης ήταν κάτω από τα 50 μέτρα και στα 64 μέτρα κατά τα τέλη της Μυκηναϊκής εποχής.
Η Κάρλα ήταν λίμνη συνδεδεμένη με τον Φοίβο Απόλλωνα.
Το αρχαίο της όνομα Βοιβηίδα :είναι η λίμνη ης Φοίβης κόρη της Γαίας και του Ουρανού ιέρεια του Μαντείου των Δελφών πριν τον Φοίβο τον Απόλλωνα.
Από τα Ορφικά ,τον Όμηρο και τους Λατίνους συγγραφείς αλλά και στα πρώτα χριστιανικά έργα γίνεται αναφορά στη λίμνη .
Την συνδέουν με τη Αργοναυτική εκστρατεία μέσω του Ευρυδάμαντα των Δολόπων, από τη λίμνη Ξενία.
Στο Βόρειο τμήμα της Βοιβηίδας κατοικούσαν σύμφωνα με τη μυθολογία οι Κένταυροι και οι Λαπίθες που μας είναι γνωστοί από τη σύγκρουση μεταξύ τους , την Κενταυρομαχία.
Ήρωες από την περιοχή πήραν μέρος στον Τρωικό πόλεμο , επίσης στον Άδμητο βασιλιά των Φερών της Θεσσαλίας, ο Δίας έστειλε για 9 χρόνια τον Απόλλωνα ,σαν βοσκό για τα βόδια του, για μα το τιμωρήσει..
Ακόμη ένας μύθος συνδέεται με την λίμνη, αυτός της Κορωνίδας κόρη του βασιλιά των Λαπιθών στη Θεσσαλία που την ερωτεύθηκε ο Απόλλωνας και ο καρπός του έρωτα τους ήταν ο Ασκληπιός. Δυστυχώς η απιστία της απέναντι στο Θεό την οδήγησε σε φρικτό θάνατο στις όχθες της λίμνης.
Οι παλιοί ψαράδες της λίμνης από το χωριό Κανάλια μιλούσαν για ένα σπήλαιο του Ασκληπιού κοντά στη λίμνη .όπως το άκουγαν από τις αφηγήσεις των παλιών.
Πηγή
