Ο άνθρωπος… εξακολουθεί με πίστη και με πείσμα να κυνηγάει το αδύνατο, τότε γίνεται το θάμα,.. το αδύνατο γίνεται δυνατό.
Το ελληνικό γένος αν σώθηκε ως τα σήμερα, αν επέζησε ύστερα από τόσους εχθρούς- εξωτερικούς κι εσωτερικούς, προπάντων εσωτερικούς- ύστερα από τόσους αιώνες κακομοιριά, σκλαβιά και πείνα, το χρωστάει όχι στη λογική- θυμηθείτε τους τρεις εμποράκους που ίδρυσαν τη Φιλική εταιρεία, θυμηθείτε το 21- Το χρωστάει στο θάμα. Στην ακοίμητη σπίθα που καίει μέσα στα σωθικά της Ελλάδας. Ευλογημένη η σπίθα αυτή που αψηφάει τις φρόνιμες συμβουλές της λογικής, κι όταν φτάσει το Γένος στα χείλια του Γκρεμού, βάζει φωτιά σε ολόκληρη την ψυχή και φέρνει το θάμα. Στα θάματα χρωστάει η Ελλάδα τη ζωή της.
Πατρίδα, πατρίδα, αναστενάζει ο Μακρυγιάννης, ήσουνα άτυχη από ανθρώπους να σε κυβερνήσουν! Μόνος ο Θεός… σε κυβερνεί και σε διατηρεί ακόμη! Αλήθεια μόνο ο Θεός, μόνο η σπίθα, τη στιγμή που κιντυνεύει σε μια μεριά της Ελλάδα να σβήσει, πετιέται σε μιαν άλλη και γίνεται πυρκαγιά. Νίκος Καζαντζάκης,. Από το μυιστόρημα “ο καπετάν Μιχάλης”,
Στην ζοφερή περίοδο της Οθωμανικής κυριαρχίας οι υπόδουλοι Έλληνες ήταν υποχρεωμένοι να συνεισφέρουν οικονομικά στον Σουλτάνο μέσω των τοπικών πασάδων ,αγάδων ,μπέηδων εκτός της δεκάτης και του κεφαλικού φόρου (χαράτσι) πολλούς άλλους υποδεέστερους φόρους .
Υπήρχε ο Ρέμσι-στιφτ(ξευγατικός φόρος,ή ο ντένιμ (στρεμματικός) ή ο σαλαριγιέ(εκτροφής αλόγων και υποζυγίων) το «αλατιάτικο», «γρασιδιάτικο», «πανιάτικο», «σουρσάτ», «σουγιέμ», «πεσινάτι», «πακιγιέ», «συνεισφορά», «προσφορά», «δραγομανιά», «ρέσιμο», «βικιαλέτι», «χισμέτι», «ταϊνάτι» και άλλα. Οι παραπάνω ήταν έκτακτοι φόροι και πρόστιμα. Αυτοί επιβάλλονταν για να αντιμετωπιστούν διάφορες έκτακτες ανάγκες, όπως οι ολοένα και μεγαλύτερες απαιτήσεις των διοικητικών οργάνων. Κάλυπταν τις ανάγκες επισκευή των οχυρωματικών έργων και των σεραγιών, η συντήρηση των οδών και των γεφυρών, την εξάρτυση του στρατού και του στόλου, ακόμη και η διατροφή των αλόγων και υποζυγίων του οθωμανικού στρατού. Για παράδειγμα οι ψαράδες σε μια περιοχή , αν κάποιος εξ αυτών χρησιμοποιούσε τριχιές αλόγου για πετονιές ή αν αλίευε αντικανονικά πλήρωναν πρόστιμο. Επίσης, το «φονικό», από τα πλέον γνωστά πρόστιμα, που το κατέβαλε ολόκληρη η κοινότητα αν γινόταν κάποιο έγκλημα στην περιοχή, το «κερατιάτικο» και άλλα. Οι ραγιάδες όπως αποκαλούσαν τους υπόδουλους Έλληνες εκτός από τα προαναφερόμενα ,στο τακτικό και άτακτο στρατό ,όταν στρατοπέδευε κοντά τους ,ήταν υποχρεωμένοι να τους ταΐζουν και να τους πληρώνουν. Ολημερίς δουλεύανε για να ξεπληρώσουν τους Τούρκους οι Έλληνες .Δύσκολοι καιροί και γινόταν δυσκολότεροι όταν δεν υπήρχε παραγωγή. Πολλές φορές κατέφευγαν στα Μπουλέτια για να πληρώσουν. Ηταν ένα είδος χορήγησης δανείου σε όσους βρίσκονταν σε δυσχέρεια και δεν είχαν τίποτα για να υποθηκεύσουν. Ηταν χρεωστικά ομόλογα με ενέχυρο τους ίδιους και τα παιδιά τους.Εαν τα Μπουλέτια δεν ξοφλιόταν κατά πως έπρεπε ,τότε τα ανθρώπινα ενέχυρα οδηγούνταν στα σκλαβοπάζαρα .Η τιμή που έπιανε ο καθένας που τον πουλούσαν ως σκλάβο έσβηνε το χρέος.
Την ίδια τακτική χρησιμοποιούσαν και οι Εβραίοι τοκογλύφοι που είχαν σαράφικα στις μεγάλες πόλεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Δανείζοντας κάποιες φορές ακόμα και τον Σουλτάνο.
Πολλοί Χριστιανοί σε ολάκερη την αυτοκρατορία προσέφεραν υπηρεσίες στον Αλή Πασά και τους γιους του.σαν μισθοφόροι,γραμματικοί,γιατροί,φοροεισπράκτορες,κεχαγιάδες,σουμπάσηδες(Σημ:1),διαχειριστές επιστάτες.Οι τελευταίοι ήταν αδηφάγοι και χειρότεροι από όλους στην είσπραξη φόρων. Ήθελαν να εξασφαλιστούν σε περίπτωση που θα τέλευαν τα αξιώματα και οι δόξες .Υπήρχαν βέβαια και αυτοί που προέφεραν υπηρεσία παράλληλα με τον Αλή και για το Εθνος. Οι τελευταίοι έσωσαν πολλούς ομόθρησκους όπως ο Μάνθος Οικονόμου και ο διερμηνέας Σπύρος Κολοβός ,μέλη της Φιλικής Εταιρείας. Οπως και πολλοί οπλαρχηγοί της επανάστασης εκπαιδευθήκαν στο Σουφαρί Σαράι στα Γιάννενα που κτίσθηκε από τον Αλή Πασά to 1818.Τέτοιες περιπτώσεις ήταν του Μπότσαρη, του Ανδρούτσου, Τζαβέλα και Καραϊσκάκη.
Σημ:1 «Σουμπάσηδες». Πρόκειται για τον θεσμό της στρατιωτικής επιβολής του νόμου «Subaşı» επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι «σουμπάσηδες» την περίοδο ειρήνης εκτελούσαν διοικητικά καθήκοντα έχοντας αστυνομικές αρμοδιότητες ακολουθούσαν όμως στρατιωτική εκπαίδευση και είχαν στρατιωτική ιεραρχία. Σε περίοδο δε πολέμου ήταν ένα «μάχιμο σώμα». Ιδια φιλοσοφία είχε και ο διάδοχος «θεσμός» του «Zaptiye». Οι «ζαπτιέδες» όπως αποκαλούνταν ήταν χωροφύλακες της ύστερης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που το όνομα τους σταδιακά έγινε συνώνυμο της βίας.
Πηγή
Γράφει Μαλίτα Κατερίνα
