Ο ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΔΟΥΛΑΣ ΕΞΗΓΕΙ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΕΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΤΟΥ
Ο Νίκος Καρδούλας είναι Αγρονόμος Τοπογράφος Μηχανικός του Ε.Μ.Π., MSc στην Αγγλία, Συνταγματάρχης ε.α. και Αναπληρωτής Γραμματέας Οργανωτικού ΝΔ Θεσσαλίας. Οι δημοσκοπικές του αναλύσεις ήταν πάντοτε χρήσιμο εργαλείο ανάλυσης, καθώς όλες του σχεδόν οι προβλέψεις και οι εκτιμήσεις επαληθεύτηκαν από τα γεγονότα.
Τους τελευταίους μήνες τα μαθηματικά μοντέλα που χρησιμοποιεί προέβλεψαν την εξέλιξη της πανδημίας του κορωνοϊού, τόσο κατά τη διάρκεια του πρώτου κύματος του φονικού ιού, όσο και τώρα, που η κατάσταση έχει ξεφύγει. Πόσο «επικίνδυνες» είναι αυτές οι προβλέψεις και πού στηρίζονται; Ποιος είναι ο βαθμός μεταδοτικότητας του ιού στη Λάρισα και πότε θα είμαστε «ελεύθεροι» να επιστρέψουμε στην κανονικότητα της καθημερινότητάς μας; Πως θα εξελιχθεί η πορεία της πανδημίας στην Ελλάδα; Και ποιοι οι πολιτικοί συσχετισμοί που διαμορφώνονται εν μέσω πανδημίας;
Ποιες είναι οι βασικές παράμετροι που χρησιμοποιεί το μαθηματικό σας μοντέλο για να προχωρήσει σε εκτίμηση και πρόβλεψη;
Το μαθηματικό μου μοντέλο προγνώσεων για την πανδημία κ. Παπαστεργίου αναπτύχθηκε στα τέλη Μαρτίου του 2020, λαμβάνοντας υπόψη τα καθημερινά δεδομένα εξέλιξης της νόσου (κρούσματα, θάνατοι) και προσπαθώντας να απεικονισθούν αυτά με κάποια μαθηματική συνάρτηση.
Κατόπιν δοκιμών όλων των μαθηματικών συναρτήσεων, διαπιστώθηκε ότι η εξάπλωση της νόσου δεν ήταν εκθετική στην Ελλάδα, όπως συνέβαινε σε άλλες χώρες και την κατάσταση απεικόνιζε καλύτερα μία πολυωνυμική συνάρτηση, η οποία με τη μέθοδο των ελαχίστων τετραγώνων βελτιστοποιήθηκε στη συνέχεια, ώστε να υπάρξει ακόμη καλύτερη προσαρμογή των δεδομένων στις καμπύλες απεικόνισης.
Το μοντέλο εφαρμόσθηκε με επιτυχία και στην Κύπρο σε συνεργασία με το τηλεοπτικό κανάλι SIGMA στα τέλη Απριλίου.
Οι προγνώσεις του μοντέλου για τα ημερήσια κρούσματα και τους θανάτους στην Ελλάδα άρχισαν να δημοσιεύονται από τις 26 Μαρτίου και στην Κύπρο από τις 30 Απριλίου, δικαιώθηκαν πλήρως, ήταν οι μοναδικές ακριβείς και επαληθευμένες προβλέψεις για την Ελλάδα και την Κύπρο παγκοσμίως και ήταν οι εξής:
· Επαλήθευση του μαθηματικού ημερολογιακού μηδενισμού των κρουσμάτων τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Κύπρο, προβλέποντας ακόμα και τον χρόνο άρσης της καραντίνας.
· Επιβεβαίωση του μαθηματικού ημερολογιακού μηδενισμού των θυμάτων τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Κύπρο.
· Καθημερινή επαλήθευση του ημερήσιου αριθμού κρουσμάτων και θυμάτων, με τον επιβεβαιωμένο επίσημα από τον ΕΟΔΥ, επί 40 συνεχόμενες ημέρες στην Ελλάδα και επί 5 συνεχόμενες ημέρες στη Κύπρο.
· Επιτυχής πρόβλεψη για το συνολικό αριθμό κρουσμάτων και θυμάτων στο τέλος του 1ου κύκλου της πανδημίας, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Κύπρο.
Στο 2ο κύκλο της πανδημίας το μοντέλο ενεργοποιήθηκε στα τέλη Οκτωβρίου, ανησυχώντας για τις εφιαλτικές προβλέψεις επιστημόνων ότι αν δεν τηρηθούν τα μέτρα θα υπάρξουν έως 6.000 ημερήσια κρούσματα.
Στο 2ο κύκλο ενσωματώθηκε στο μοντέλο και μία άλλη παράμετρος πλην των ημερήσιων κρουσμάτων, αυτή του δείκτη θετικότητας των τεστ, δηλαδή το ποσοστό των θετικών τεστ.
Οι προγνώσεις του μοντέλου για τα ημερήσια κρούσματα του 2ου κύκλου στην Ελλάδα άρχισαν να δημοσιεύονται στις 2 Νοεμβρίου και το μοντέλο επαληθεύεται από τότε επί 12 συνεχόμενες ημέρες μέχρι και την Παρασκευή 13 Νοεμβρίου (πίνακας).
Στις 13 ημέρες του Νοεμβρίου ο μέσος όρος του δείκτη θετικότητας στην Ελλάδα είναι 10%, ενώ το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) έχει θέσει το όριο για τον εν λόγω δείκτη στο 4% και σύμφωνα με τις οδηγίες των διεθνών οργανισμών, ιδανικά ο δείκτης δεν πρέπει να ξεπερνάει το 2%, ενώ από το 3% και πάνω σημαίνει καμπανάκι
Όταν μειώνεται ο αριθμός των τεστ δεν κινδυνεύει η πρόβλεψη;
Οι προβλέψεις του μοντέλου βασίζονται στο δείκτη θετικότητας των τεστ, που είναι το ποσοστό των θετικών κρουσμάτων που επιβεβαιώνονται από τα ημερήσια τεστ που γίνονται και δεν βασίζεται στον αριθμό των τεστ που πραγματοποιούνται.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να επισημάνω ότι στις 13 ημέρες του Νοεμβρίου ο μέσος όρος του δείκτη θετικότητας στην Ελλάδα είναι 10%, ενώ το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) έχει θέσει το όριο για τον εν λόγω δείκτη στο 4% και σύμφωνα με τις οδηγίες των διεθνών οργανισμών, ιδανικά ο δείκτης δεν πρέπει να ξεπερνάει το 2%, ενώ από το 3% και πάνω σημαίνει καμπανάκι.
Τι δείχνει το μοντέλο σας, αναφορικά με την πορεία των κρουσμάτων στη Λάρισα;
Στη Λάρισα μόνο στις πρώτες 13 ημέρες του Νοεμβρίου καταγράφηκε το 60% των κρουσμάτων, σε σχέση με τα κρούσματα από την αρχή της πανδημίας, αφού καταγράφηκαν συνολικά 1.502 κρούσματα, ενώ από την αρχή της πανδημίας έχουν καταγραφεί στη Λάρισα 2.531 κρούσματα.
Όσον αφορά τους θανάτους, στις πρώτες 13 ημέρες του Νοεμβρίου καταγράφηκε σχεδόν το ⅓ των θανάτων (26%), σε σχέση με τους θανάτους από την αρχή της πανδημίας, αφού καταγράφηκαν συνολικά 6 θάνατοι, ενώ από την αρχή της πανδημίας έχουν καταγραφεί στη Λάρισα 23 θάνατοι.
Πραγματοποιώντας προσομοίωση του μοντέλου για τη Λάρισα, φαίνεται ότι η Λάρισα θα επανέλθει σε φυσιολογικό αριθμό ημερήσιων κρουσμάτων μετά τις 14 Δεκεμβρίου, όπου εκτιμάται ότι ο δείκτης θετικότητας των τεστ θα είναι κάτω από 4% και τα ημερήσια κρούσματα θα κυμαίνονται από 15 έως 25.
Η μοναδική ανησυχία μου είναι η ανθρώπινη συμπεριφορά, διότι ότι και να προβλέπουν τα μαθηματικά μοντέλα, αυτοί που ρυθμίζουν αν θα μειωθεί ή όχι η διασπορά της νόσου είμαστε μόνο εμείς
Ποια είναι τα «επικίνδυνα σημεία» της πρόβλεψης σας;
Τα μαθηματικά μοντέλα κ. Παπαστεργίου είναι διαδικασίες που βασίζονται μόνο στα μαθηματικά και τη στατιστική, δεν λαμβάνουν υπόψη τις ανθρώπινες συμπεριφορές, τα ιατρικά ιστορικά και διάφορους περιβαλλοντολογικούς παράγοντες και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την φυσική εξέλιξη των πραγμάτων. Σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στο έγκριτο περιοδικό Science, παρουσιάζεται η σημασία και η πολύτιμη συνδρομή των μαθηματικών μοντέλων για τη μελέτη και την πρόληψη των λοιμωδών νοσημάτων, καθώς και για την εκτίμηση της αποτελεσματικότητας των προληπτικών παρεμβάσεων.
«Επικίνδυνα σημεία» στις προβλέψεις του μαθηματικού μου μοντέλου δεν υπάρχουν, διότι είναι καθαρά μία μαθηματική προσέγγιση. Δεν σας κρύβω όμως την ανησυχία μου όταν στην πρώτη προσομοίωση του μοντέλου για το 2ο κύκλο της πανδημίας στις 2 Νοεμβρίου, οι ακραίες τιμές των ημερήσιων κρουσμάτων λόγω του στατιστικού σφάλματος του μοντέλου έφθαναν τα 3.800 ημερήσια κρούσματα, γεγονός το οποίο ευτυχώς δεν συνέβη μέχρι σήμερα.
Η μοναδική ανησυχία μου είναι η ανθρώπινη συμπεριφορά, διότι ότι και να προβλέπουν τα μαθηματικά μοντέλα, αυτοί που ρυθμίζουν αν θα μειωθεί ή όχι η διασπορά της νόσου είμαστε μόνο εμείς.
Ο μέσος όρος του δείκτης μεταδοτικότητας Rt στη Λάρισα στις τελευταίες 30 ημέρες, χρησιμοποιώντας το λογισμικό EpiEstim του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήταν 1.70, ενώ ο μέσος όρος του το προηγούμενο αντίστοιχο χρονικό διάστημα ήταν 1.10.
Ποιος ο βαθμός μεταδοτικότητας του ιού στη Λάρισα;
Τα κρούσματα σαν απλοί αριθμοί δεν απεικονίζουν πάντα την πραγματικότητα και ο κρίσιμος δείκτης που μας δείχνει τόσο για το πώς εξελίσσεται η πανδημία, όσο και για το πόσο αποτελεσματικά είναι τα μέτρα προστασίας και πόσο αυτά τηρούνται, είναι ο δείκτης μεταδοτικότητας Rt.
Ο συγκεκριμένος δείκτης εκφράζει τον αριθμό των ατόμων που μπορεί να μολύνει ένα κρούσμα παρουσία μέτρων προστασίας σε έναν συγκεκριμένο χρόνο και μπορεί να μεταβάλλεται με τη σταδιακή εισαγωγή ή άρση μέτρων και την αλλαγή συμπεριφοράς του πληθυσμού, κατά πόσο δηλαδή τηρούνται τα μέτρα. Όταν αυτός ο δείκτης αυτός είναι κοντά στη μονάδα σημαίνει ότι η επιδημία διατηρείται και κάθε κρούσμα μπορεί να μολύνει κατά μέσον όρο άλλο ένα άτομο.
Ο μέσος όρος του δείκτης μεταδοτικότητας Rt στη Λάρισα στις τελευταίες 30 ημέρες, χρησιμοποιώντας το λογισμικό EpiEstim του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήταν 1.70, ενώ ο μέσος όρος του το προηγούμενο αντίστοιχο χρονικό διάστημα ήταν 1.10. Το ποσοστό αποτελεσματικότητας των μέτρων του καθολικού lockdown στις 13 Νοεμβρίου στη Λάρισα εκτιμάται ότι ήταν 58%.
Με τη νέα προσομοίωση του μοντέλου που έγινε στις 13 Νοεμβρίου, εκτιμάται ότι τη Δευτέρα 14 Δεκεμβρίου τα ημερήσια κρούσματα θα κυμαίνονται από 300 έως 450 και ίσως την ημέρα αυτή γίνει άρση του καθολικού lockdown
Πως θα εξελιχθεί η πορεία της πανδημίας στη χώρα σύμφωνα με το μοντέλο σας;
Με τη νέα προσομοίωση του μοντέλου που έγινε στις 13 Νοεμβρίου, εκτιμάται ότι τη Δευτέρα 14 Δεκεμβρίου τα ημερήσια κρούσματα θα κυμαίνονται από 300 έως 450 και ίσως την ημέρα αυτή γίνει άρση του καθολικού lockdown, διότι σύμφωνα με δηλώσεις του Υπουργού Υγείας τα ημερήσια κρούσματα πρέπει να είναι κάτω από 500 για να χαλαρώσουν τα μέτρα.
Η πρόβλεψη του μοντέλου που ανακοινώθηκε τη Δευτέρα 9 Νοεμβρίου ότι στις 10 Δεκεμβρίου τα ημερήσια κρούσματα θα είναι κάτω από 500, μεταφέρεται 4 ημέρες αργότερα λόγω της έκρηξης των κρουσμάτων κατά την τρέχουσα εβδομάδα, τα οποία ενσωματώθηκαν στη νέα προσομοίωση του μοντέλου. Ημερήσια κρούσματα λιγότερα από 1.000 σύμφωνα με τη νέα προσομοίωση, αναμένονται μετά τις 6 Δεκεμβρίου.
Πως διαμορφώνονται οι πολιτικοί συσχετισμοί αυτή την περίοδο σύμφωνα με τις αναλύσεις σας;
Δεκαέξι μήνες από τις εκλογές του 2019 και παρά τις αντιξοότητες, η δημοσκοπική κυριαρχία του Πρωθυπουργού και της κυβέρνησης παραμένει αδιαμφισβήτητη. Φαίνεται επίσης ξεκάθαρα στις δημοσκοπήσεις, ότι τη μάχη προσέλκυσης των ψηφοφόρων του ΚΙΝΑΛ να την κερδίζει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, παρά τις προσπάθειες του Αλέξη Τσίπρα.
Από τη «Μητέρα των δημοσκοπήσεων» του Οκτωβρίου, όπου αναλύθηκαν οι έρευνες 7 εταιρειών, που δημοσιεύθηκαν από 1 Οκτωβρίου έως 31 Οκτωβρίου προκύπτει:
· Στην εκλογική επιρροή των κομμάτων επιβεβαιώνεται η πολιτική εκλογική κυριαρχία της ΝΔ, η οποία αν γινόταν εκλογές θα εξασφάλιζε ποσοστό 46.8%, η δε διαφορά της από το ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν 19.2 ποσοστιαίες μονάδες. Σε σχέση με τις εθνικές εκλογές του 2019 η ΝΔ έχει αυξήσει την εκλογική της επιρροή κατά 17%, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει απωλέσει το 12% της εκλογικής του επιρροής και στα άλλα κόμματα της ελάσσονος αντιπολίτευσης παρατηρείται αύξηση του ποσοστού του ΚΙΝΑΛ κατά 6%, αύξηση του ποσοστού του ΚΚΕ κατά 17%, αύξηση του ποσοστού της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΥΣΗΣ κατά 25% και μείωση του ποσοστού του ΜΕΡΑ25 κατά 2%.
· Από τα ποιοτικά στοιχείων των δημοσκοπήσεων ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η απήχηση του Κυριάκου Μητσοτάκη τόσο στην Κεντροαριστερά, όσο και στους άλλους πολιτικούς χώρους. Στο ερώτημα πόσοι αξιολογούν θετικά το έργο της Κυβέρνησης μέχρι σήμερα, το 55,9% των ερωτώμενων το αξιολογεί θετικά. Αξιοσημείωτο είναι ότι το 31% των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ το 2019 και αντίστοιχα το 78% των ψηφοφόρων του ΚΙΝΑΛ, το 36% των ψηφοφόρων του ΚΚΕ, το 34% των ψηφοφόρων της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΥΣΗΣ, το 30% των ψηφοφόρων του ΜΕΡΑ25 και το 40% των λοιπών κομμάτων απαντούν «θετικά και μάλλον θετικά» στην εν λόγω ερώτηση.
· Φαίνεται λοιπόν ότι η διείσδυση του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Κεντροαριστερά φθάνει στο 46%, η οποία μεταφραζόμενη σε ποσοστό επικράτειας αντιστοιχεί στο 20%, σύμφωνα με τη δύναμη των κομμάτων στις εθνικές εκλογές του 2019, ενώ η αντίστοιχη διείσδυση στο σύνολο όλων των άλλων πολιτικών χώρων κυμαίνεται στο 37%, η οποία αντιστοιχεί σε ποσοστό επικράτειας 6%.
