Η ακύρωση της συνάντησης Σούνακ – Μητσοτάκη με φόντο τα Γλυπτά του Παρθενώνα, προκαλεί σφοδρή διπλωματική αντιπαράθεση ανάμεσα στην Αθήνα και το Λονδίνο. Για βρετανική απρέπεια κάνει λόγο η ελληνική κυβέρνηση, ενώ το Λονδίνο υποστηρίζει ότι υπήρχε συμφωνία ανάμεσα στις δύο πλευρές να μην τεθεί το θέμα των Γλυπτών στη συνάντηση των δύο Πρωθυπουργών. «Κάτι τέτοιο ούτε ισχύει, ούτε θα μπορούσε να ισχύει» διαμηνύουν κυβερνητικές πηγές. «Αυτοί οι θεοί και ήρωες πρέπει να εκτεθούν στον φυσικό τους χώρο» γράφουν οι Times.
Το χρονικό της διπλωματικής κρίσης
Διπλωματική αρρυθμία στις σχέσεις της Ελλάδας – Βρετανίας προκάλεσε η αιφνίδια απόφαση του Ρίσι Σούνακ να ματαιώσει τη συνάντησή του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη 19 ώρες πριν το προγραμματισμένο ραντεβού των δύο ηγετών στη Ντάουνινγκ Στριτ, προκαλώντας την οργή του Έλληνα πρωθυπουργού.
«Οι θέσεις της Ελλάδος για το ζήτημα των Γλυπτών του Παρθενώνα είναι γνωστές. Ήλπιζα να έχω την ευκαιρία να τις συζητήσω και με τον Βρετανό ομόλογό μου, μαζί με τις μεγάλες προκλήσεις της διεθνούς συγκυρίας: Γάζα, Ουκρανία, κλιματική κρίση, μετανάστευση. Όποιος πιστεύει στην ορθότητα και το δίκαιο των θέσεών του δεν φοβάται ποτέ την αντιπαράθεση επιχειρημάτων» ανέφερε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Κυβερνητικές πηγές έκαναν λόγο για πολιτικά απρεπή στάση εκ μέρους του Ρίσι Σούνακ, σημειώνοντας ότι όσα είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης απηχούν τις πάγιες θέσεις της χώρας μας.
«Αυτό που μπορεί να πω είναι ότι είναι ένα θέμα αρχών να συζητάμε. Δεν ήταν το ένα και μοναδικό θέμα που ήρθαμε να συζητήσουμε. Είχαμε ισχυρή ατζέντα και συζητήσαμε με αρκετούς ανθρώπους» τόνισε από την πλευρά του ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης.
Ο Παύλος Μαρινάκης σημείωσε ότι «δεν δείχνει σεβασμό – ο καθένας κάνει τις επιλογές του – δεν θέλουμε να αναβαθμίσουμε το ζήτημα ούτως η άλλως η διαπραγμάτευση για τα Γλυπτά είναι με το μουσείο και συνεχίζεται».
Η ελληνική κυβέρνηση διαψεύδει κατηγορηματική την πληροφορία, που μεταδίδει το Skynews, ότι η συνάντηση θα πραγματοποιούνταν υπό τον όρο ότι δεν θα γινόταν αναφορά, δημόσια, στο θέμα των Γλυπτών του Παρθενώνα.
«Καταλαβαίνω και το εσωτερικό παιχνίδι που παίζεται στη Βρετανία. Το 2024 η Βρετανία πάει σε εκλογές[…]Έχει δυσκολίες, φαίνεται από τις δημοσκοπήσεις» υπογράμμισε ο Δημήτρης Τσιόδρας.
Εκπρόσωπος της Ντάουνιγκ Στριτ υποβάθμιζε το θέμα κάνοντας λόγο για ισχυρές διμερείς σχέσεις των δύο χωρών: «Η σχέση Ηνωμένου Βασιλείου – Ελλάδας είναι εξαιρετική σημαντική. Από τη συνεργασία μας στο ΝΑΤΟ ως την αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων, όπως η παράνομη μετανάστευση, μέχρι τις κοινές προσπάθειες επίλυσης κρίσεων στη Μέση Ανατολή και τον πόλεμο στην Ουκρανία».
Το παρασκήνιο της ακύρωσης
Η ευθεία αναφορά του Κυριάκου Μητσοτάκη ότι τα Γλυπτά του Παρθενώνα είναι κλεμμένα και η ξεκάθαρη βολή μέσω της παρομοίωσης για την… κομμένη Μόνα Λίζα, ενόχλησαν τον Βρετανό πρωθυπουργό
«Αυτά τα Γλυπτά ανήκουν στην Ελλάδα και ουσιαστικά εκλάπησαν. Είναι ένα ζήτημα επανένωσης. Αν σας έλεγα ότι θα κόψουμε στα δύο τη Μόνα Λίζα και η μισή θα ήταν στο Λούβρο και η άλλη μισή στο Βρετανικό Μουσείο, θα μπορούσαν οι θεατές να εκτιμήσουν την ομορφιά αυτού του πίνακα; Αυτό ακριβώς συνέβη με τα Γλυπτά του Παρθενώνα» είχε δηλώσει ο πρωθυπουργός στο ΒΒC.
Σύμφωνα με εκπρόσωπο του Ρίσι Σούνακ στους Times «προφανώς δεν είναι κάτι με το οποίο θα συμφωνούσαμε. Τα Γλυπτά αποκτήθηκαν νόμιμα τότε. Ανήκουν νόμιμα στους διαχειριστές του μουσείου».
Την έκπληξή της για την ακύρωση της συνάντησης εξέφρασε η δημοσιογράφος του BBC που πήρε την επίμαχη συνέντευξη.
«Η συνέντευξή μας με τον Έλληνα πρωθυπουργό φαίνεται να έχει ταράξει την Ντάουνινγκ Στριτ αρκετά […] Τεράστια αντίδραση, δεδομένου ότι αυτό το θέμα είναι μακροχρόνιο μεταξύ των δύο χωρών…» ανέφερε η Λάουρα Κένσμπεργκ.
Η ενημέρωση για την ακύρωση της συνάντησης έγινε την ώρα, που ο Κυριάκος Μητσοτάκης συναντούσε τον αρχηγό των Εργατικών της Βρετανίας Κιρ Στάρμερ.
«Υπάρχει και άλλη πτυχή. Ανώτατο στέλεχος των Τόρις μου λέει ότι ο Σούνακ πιθανόν “τσαντίστηκε” γιατί ο Μητσοτάκης συναντήθηκε πρώτα με τον Στάρμερ» ανέφερε σε ανάρτησή του ο πολιτικός συντάκτης των Financial Times, Τζορτζ Πάρκερ.
Ο Βρετανός πρέσβης στην Αθήνα Μάθιου Λοτζ ενημέρωσε τη διευθύντρια του διπλωματικού γραφείου του πρωθυπουργού Άννα-Μαρία- Μπούρα ότι ο Ρίσι Σούνακ έλαβε την απόφαση να μην πραγματοποιηθεί η συνάντηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, αντιπροτείνοντας τον αντιπρόεδρο της Βρετανικής κυβέρνησης Ολιβερ Ντόουντεν με την ελληνική πλευρά να αρνείται.
«Είναι κρίμα που ο Έλληνας πρωθυπουργός δεν μπόρεσε συναντηθεί με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, αλλά αυτό προτάθηκε και προφανώς ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης θα χαιρόταν πολύ να συζητήσουν για μια σειρά από τα σημαντικά θέματα που αντιμετωπίζουμε και οι δύο χώρες σήμερα» ανέφερε ο υπουργός Μεταφορών της Βρετανίας, Μαρκ Χάρπερ.
Οι αντιδράσεις της αντιπολίτευσης
Στέφανος Κασσελάκης και Νίκος Ανδρουλάκης χαρακτήρισαν απαράδεκτη και απρεπή την ακύρωση της συνάντησης από τον Βρετανό πρωθυπουργό.
«Είναι εθνική υπόθεση που αφορά την Ιστορία ενός ολόκληρου λαού. Και ηθικό ζήτημα που αφορά την ξεδιάντροπη κλοπή πολιτισμικού πλούτου από τον φυσικό του χώρο. Απαιτούμε, λοιπόν, σεβασμό από όλους στους θεσμούς και στα δίκαιά μας» υπογράμμισε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ
Από την πλευρά του ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής σημείωσε «Είναι ένα ζήτημα εθνικό, που υπερβαίνει κόμματα, πρόσωπα, κυβερνήσεις. Για εμάς είναι προτεραιότητα αυτός ο αγώνας, διότι θεωρούμε ότι είναι δίκαιο και αφορά τον παγκόσμιο πολιτισμό, τα Γλυπτά αυτά να επανενωθούν».
«Αντί να θέσουν ευθέως το ζήτημα των Γλυπτών του Παρθενώνα στη Βρετανική κυβέρνηση, συνέχιζαν να παζαρεύουν τη δήθεν επιστροφή τους με τη Διοίκηση του Βρετανικού Μουσείου» αναφέρει το ΚΚΕ.
Το ατυχές επιχείρημά του σε σχέση με τη Μόνα Λίζα που είναι στο Λούβρο, αποδεικνύει ότι είναι τραγικά ανενημέρωτος, δήλωσε ο πρόεδρος της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΥΣΗΣ, Κυριάκος Βελόπουλος.
«O Πρωθυπουργός –ηθελημένα ή άθελά του– δημιούργησε Διπλωματικό Ζήτημα για τα Γλυπτά του Παρθενώνα απέναντι σε έναν “άτσαλο” Βρετανό Πρωθυπουργό κι αυτό είναι θετικό» τόνισε η πρόεδρος της ΠΛΕΥΣΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, Ζωή Κωνσταντοπούλου.
Η ελληνική πλευρά τονίζει ότι η διαπραγμάτευση για την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα συνεχίζεται με το Βρετανικό Μουσείο.
Διπλωματικό «φάουλ» – Η πολιτική απρέπεια Σούνακ και η ενόχληση της Αθήνας
Για βρετανικό φάουλ και πολιτική απρέπεια κάνουν λόγο κυβερνητικά στελέχη. «Το ζήτημα δεν αφορά τη βρετανική κυβέρνηση αλλά το βρετανικό μουσείο με το οποίο υπάρχουν συζητήσεις και θα συνεχιστούν», είναι το μήνυμα που εκπέμπεται.
Κυβερνητικά στελέχη, παράλληλα, απορρίπτουν το ενδεχόμενο η άρνηση του Ρίσι Σούνακ να συναντήσει τον Κυριάκο Μητσοτάκη να σχετίζεται με το τετ α τετ του πρωθυπουργού με τον ηγέτη των Εργατικών που βρισκόταν σε εξέλιξη όταν η Αθήνα ενημερώθηκε δια της διπλωματικής οδού για την ακύρωση του ραντεβού των δύο ηγετών. Κι αυτό καθώς το πρόγραμμα του πρωθυπουργού και οι συναντήσεις ήταν γνωστές και είχαν ανακοινωθεί από την ελληνική κυβέρνηση από τις προηγούμενες ημέρες.
Η διπλωματική απρέπεια του πιεσμένου από τις δημοσκοπήσεις Βρετανού πρωθυπουργού λαμβάνει μεγαλύτερες διαστάσεις από τη στιγμή που η ατζέντα των συζητήσεων δεν ήταν μονοθεματική. Φυσικά και ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα έθετε στον ομόλογό του το ζήτημα της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα στην κοιτίδα τους, ωστόσο οι δύο ηγέτες θα συζητούσαν για τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και στην Ουκρανία, για το προσφυγικό-μεταναστευτικό, για τη νέα σελίδα της ελληνικής οικονομίας, καθώς και για τις διμερείς σχέσεις.
Το βρετανικό φάουλ αποκτά πιο βαθύ αποτύπωμα και από την πρόταση του δέκα της Ντάουνινγκ Στριτ για συνάντηση του πρωθυπουργού με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης. Κάτι που δεν ήταν δυνατό να δεχθεί ο Έλληνας πρωθυπουργός.
Τα Γλυπτά διχάζουν τη Βρετανία
Την ώρα που στην Ελλάδα, Κασσελάκης και Ανδρουλάκης συντάσσονται με τον Έλληνα Πρωθυπουργό, απέναντι στον Σούνακ, στη Μεγάλη Βρετανία το θέμα των Γλυπτών διχάζει το πολιτικό σύστημα και την κοινή γνώμη. Ο ηγέτης των Εργατικών χαρακτηρίζει τη στάση του Σούνακ αξιολύπητη, ενώ το Βρετανικό Μουσείο δηλώνει ότι θα συνεχιστούν κανονικά οι συζητήσεις με την ελληνική κυβέρνηση. Αντιδράσεις καταγράφονται και στον βρετανικό Τύπο, με τους Times να γράφουν ότι τα Γλυπτά ανήκουν στο φυσικό τους περιβάλλον, ενώ το Politico κάνει λόγο για «ελληνική τραγωδία του Σούνακ».
Στη σκιά της διπλωματικής κρίσης το Sky News αποκαλύπτει πως στην κυβέρνηση Σούνακ εξετάζουν νομικά, τρόπους για να εμποδίσουν την εξαγωγή των Γλυπτών του Παρθενώνα. Μάλιστα, το βρετανικό δίκτυο μεταδίδει πως ανώτερος αξιωματούχος των Τόρις θέτει ακόμα και θέμα καθαίρεσης του προέδρου του Βρετανικού Μουσείου, Τζωρτζ Όσμπορν, χαρακτηρίζοντας το σχέδιο του για προσωρινό δανεισμό των γλυπτών, κακή συμφωνία.
Για τους χειρισμούς της η κυβέρνηση Σούνακ δέχεται δριμύτατη κριτική. Οι Financial Times σχολιάζουν πως οι Τόρις και ο Πρωθυπουργός προσπαθούν να παρουσιαστούν ως υπερασπιστές της παραμονής των γλυπτών του Παρθενώνα στο βρετανικό Μουσείο κόντρα στους Εργατικούς. Ενώ, οι Timesτου Λονδίνου εστιάζουν στην κριτική που ασκείται στη Ντάουνινγκ Στριτ όχι μόνο από την αξιωματική αντιπολίτευση αλλά και από τον πρώην προσωπάρχη της Τερέζα Μέι, η οποία υπήρξε πρωθυπουργός και ηγέτης των Τόρις.
Αν αυτό είναι το κριτήριο για ακύρωση των συναντήσεων, θα έχει ένα αρκετά άδειο ημερολόγιο. Φαντάζομαι ότι οι περισσότεροι συνάδελφοί του τον εκνευρίζουν πότε-πότε, πόσο μάλλον οι δημοσιογράφοι σχολίασε ο Γκάρβιν Μπάργουελ, πρώην προσωπάρχης της Μέι.
«Το να μπαίνει σε διαμάχη με σύμμαχο του ΝΑΤΟ για χάρη ενός πρωτοσέλιδου δείχνει πόσο αδύναμος είναι ο Ρίσι Σούνακ» ανέφερε πηγή των Εργατικών στους Times.
O Ζακ Γκόλντσμιθ, πρώην υπουργός επικρατείας, που είχε παραιτηθεί επί κυβέρνησης Σούνακ, κατηγόρησε τον Bρετανό πρωθυπουργό ότι προσβάλει τη χώρα και υποστηρίζει ότι δεν είναι η πρώτη φορά που ο Ρίσι Σούνακ… σνομπάρει αρχηγό κράτους.
Για μια πρωτοφανή πολιτική κρίση μεταξύ των δύο χωρών εδώ και δεκαετίες γράφει ο Guardian, ενώ η φιλοκυβερνητική Daily Mail σχολιάζει πως ο Έλληνας Πρωθυπουργός υπαινίχθηκε πολιτισμικό βανδαλισμό.
Μιλώντας στο Πρώτο Πρόγραμμα η βραβευμένη Bρετανίδα συγγραφέας και δημοσιογράφος, Βικτόρια Χίσλοπ, αποδοκίμασε ως μεγάλο λάθος την απόφαση Σούνακ. Όπως είπε «νομίζω ότι θα έχει αντίδραση από τους Άγγλους, μια πολύ αρνητική αντίδραση γιατί γενικά πάρα πολλοί Άγγλοι τώρα πιστεύουν ότι τα Γλυπτά πρέπει να γυρίσουν στην Αθήνα. Δεν είναι μειονότητα. Είναι πολλοί άνθρωποι και κάθε χρόνο πιο πολλοί».
Τη βαθιά απογοήτευσή της εξέφρασε στην Ευδοξία Λυμπέρη, και η γραμματέας της Βρετανικής Επιτροπής για την Επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα.
Έντονη ήταν και η αντίδραση της Ελληνοαμερικανίδας ηθοποιού Νία Βαρντάλος. Ανέφερε χαρακτηριστικά «Αγαπητό Βρετανικό Μουσείο, θα εκτιμούσαμε τα κλεμμένα μας Γλυπτά πίσω στον Παρθενώνα, όπου ανήκουν. Σας ευχαριστούμε – Ελλάδα».
Σημειώνεται ότι ο Ρίσι Σούνακ βρίσκεται σε περιδίνηση συντριβής στις δημοσκοπήσεις και οι τελευταίες μετρήσεις τον φέρνουν 21 μονάδες πίσω από τον επικεφαλής του Εργατικού Κόμματος.
Η βεβήλωση του Παρθενώνα – Το τουρκικό φιρμάνι στον Έλγιν για ανασκαφές… που κατέληξε σε λεηλασία
Το φιρμάνι που εξασφάλισε ο Έλγιν το 1801 από την τουρκική κυβέρνηση, δεν επέτρεπε να αφαιρεθεί κάτι από τον Παρθενώνα, αλλά μόνο από τις ανασκαφές…Ο Άγγλος λόρδος, όμως, είχε διαφορετικά σχέδια και τον Ιούλιο του ίδιου έτους, αποκόλλησε με πριόνια τα πιο καλοδιατηρημένα γλυπτά του ναού.
Τον Σεπτέμβριο του 1938, ο τότε διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου, ανακάλυψε ότι στο υπόγειο, έτριβαν τα ελληνικά γλυπτά με μεταλλικές βούρτσες και χημικά για να ασπρίσουν, σύμφωνα με την επιθυμία του χρηματοδότη του μουσείου… Είναι το πρώτο δείγμα ανορθόδοξης γραφής που έδειξε το Βρετανικό μουσείο, έχοντας τα γλυπτά στην κατοχή του..
Η Μελίνα Μερκούρη, ως υπουργός Πολιτισμού, ανέδειξε όσο κανείς άλλος το αίτημα επιστροφής των Γλυπτών στη γενέτειρά τους και δεν δίσταζε να τα διεκδικεί με πάθος όπως στη συνάντηση που είχε με τον διευθυντή του Βρετανικού Μουσείου Ντέιβιντ Γουίλσον.
Την ίδια εποχή, γεννήθηκε και η ιδέα της δημιουργίας ενός υπερσύγχρονου μουσείου για να στεγάσει τα αριστουργήματα του ιερού βράχου. Το καλοκαίρι του 2009 το νέο μουσείο της Ακρόπολης, άνοιξε τις πύλες του στο κοινό κι άλλο ένα επιχείρημα του βρετανικού μουσείου για τη μη ασφαλή φύλαξή τους στην Ελλάδα, καταρρίφθηκε.
Τα τελευταία χρόνια μάλιστα , έχουν έρθει στη δημοσιότητα, εικόνες που καταδεικνύουν τις απαράδεκτες συνθήκες συντήρησης των Γλυπτών του Παρθενώνα που βρίσκονται στο Βρετανικό μουσείο, όπως είναι η στέγη που στάζει στην αίθουσα όπου εκτίθενται.
Η κυβέρνηση, από την αρχή της θητείας της, στοχεύει στην επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Αθήνα, με πάγια θέση ότι δεν αναγνωρίζει στο Βρετανικό Μουσείο νομή, κατοχή και κυριότητα των Γλυπτών, καθώς αποτελούν προϊόν κλοπής.
Γ. Φλωρίδης στην ΕΡΤ: Προσπαθεί όλος ο κόσμος να καταλάβει τι ήθελε να πει ο κ. Σούνακ – Αυτό που συνέβη είναι πρωτοφανές διπλωματικά
Ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης μιλώντας στην ΕΡΤ τόνισε μεταξύ άλλων για το θέμα που προέκυψε ότι «εγώ βλέπω τα διεθνή σχόλια περισσότερο και αυτά τα σχόλια στη Μεγάλη Βρετανία. Ο χαρακτηρισμός “πρωτοφανής” ή “άστοχη συμπεριφορά” ή “προσβλητική συμπεριφορά” δίνουν και παίρνουν… Όντως τώρα για μια μεγάλη χώρα, για μια σπουδαία χώρα, για μια χώρα με τόσο σημαντική παράδοση και με πάρα πολύ καλή διπλωματία, η Μεγάλη Βρετανία αν χαρακτηρίζεται για κάτι, είναι ο τρόπος που έχει οργανώσει τη διπλωματία της. Και ξαφνικά είμαστε μπροστά σε ένα περιστατικό το λιγότερο που μπορεί να χαρακτηριστεί είναι αγενές και το οποίο θεωρητικά ή κατά κάποιους μπορεί να θεωρείται προσβλητικό για τον Έλληνα πρωθυπουργό, μόνο προσβλητικό δεν είναι. Ο τρόπος που αντέδρασε ο Έλληνας πρωθυπουργός ήταν απολύτως καθαρός. Ότι άνθρωπέ μου, εδώ τώρα κάνεις σα μωρό παιδί που δεν έχει επιχειρήματα. Αν έχεις οποιαδήποτε επιχειρήματα ή αν έχεις μια άποψη που λέει ότι ξέρεις “η πάγια άποψη Μεγάλης Βρετανίας είναι ότι δεν συναινούμε σε αυτό”. Πες ό,τι θες, αλλά δεν είναι δυνατόν να ακυρώνεις συνάντηση με έναν πρωθυπουργό. Με αυτό τι θες να πεις δηλαδή; Προσπαθεί όλος ο κόσμος να καταλάβει τι ήθελε να πει ο κ. Σούνακ».
Σε άλλο σημείο ο κ. Φλωρίδης είπε ότι αυτό που συνέβη είναι πρωτοφανές διπλωματικά, αλλά από την άλλη μεριά έδωσε και την ευκαιρία στον Έλληνα πρωθυπουργό να ξεκαθαρίσει μέσα στο γήπεδο του, της Αγγλίας δηλαδή, ότι “κοιτάξτε κύριοι, για μια ακόμα φορά σας λέμε ότι αυτά είναι κλεμμένα και οφείλετε να τα γυρίσετε πίσω”. Το σημαντικό επίσης είναι ότι είδε τον, όπως δείχνουν τα πράγματα επόμενο πρωθυπουργό, δηλαδή τον κύριο Στάρμερ και από τον οποίο απέσπασε μια δήλωση ότι ο νέος πρωθυπουργός, όποτε κι αν γίνουν εκλογές, θα είναι πιο φιλικός στην υπόθεση των Γλυπτών του Παρθενώνα».
