Η επίσημη διαδικασία για την πώληση μαχητικών F-35 στην Ελλάδα αλλά και των F-16 στην Τουρκία έγινε το βράδυ της Παρασκευής από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ όταν η αμερικανική κυβέρνηση προχώρησε στην επίσημη γνωστοποίηση στο Κογκρέσο για την έγκριση της πώλησης νέων μαχητικών αεροσκαφών σε Ελλάδα και Τουρκία.
Είχε προηγηθεί η επικύρωση της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ από την τουρκική βουλή, η επιστολή Μπάιντεν στο Κογκρέσο που πίεζε για την αποδοχή του αιτήματος της Άγκυρας, και η υπογραφή του πρωτοκόλλου ένταξης της Σουηδίας από τον πρόεδρο Ερντογάν.
Με την επίσημη ειδοποίηση στο Κογκρέσο μπαίνει ουσιαστικά τέλος σε έναν διπλωματικό μαραθώνιο που είχε διαρκέσει σχεδόν δύο χρόνια, με φόντο την ενταξιακή πορεία της Σουηδίας αλλά και την απόκτηση νέων μαχητικών από δύο βασικούς συμμάχους της Ουάσιγκτον.
Σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από την αμερικανική νομοθεσία, με την γνωστοποίηση στο κογκρέσο για τη δυνητική πώληση στις δυο χώρες ξεκινά ο χρόνος για την έγκριση ή απόρριψη των δυνητικών πωλήσεων με την διατύπωση τυχόν αντιρρήσεων από την Αμερικανική Βουλή και τη Γερουσία.
Εάν δεν υπάρξουν αντιρρήσεις από τα μέλη των αμερικανικών νομοθετικών σωμάτων μέσα σε 15 ημέρες από τη γνωστοποίηση, τότε θεωρείται ότι οι προτάσεις για δυνητικές πωλήσεις έχουν εγκριθεί (δηλαδή δεν απαιτείται κάποια επιπλέον ψηφορορία) και τότε θα αποσταλούν στις δυο χώρες Επιστολές Προσφοράς και Αποδοχής (LOA), δηλαδή προσχέδια των αντίστοιχων συμφωνιών που θα υπογραφούν, στην περίπτωση της Ελλάδας, αλλά και πιθανότατα και της Τουρκίας, διακρατικών.
Από εκεί και πέρα, θα ακολουθήσουν διαπραγματεύσεις με τη συμμετοχή των αναδόχων εταιριών και της Αμερικανικής Αεροπορίας που θα είναι και ο εντολοδόχος των δυο χωρών στις διακρατικές συμφωνίες, οι οποίες θα κρατήσουν μερικούς μήνες για την οριστικοποίηση των τεχνικών λεπτομερειών αλλά και των όρων χρηματοδότησης που θα έχει η κάθε συμφωνία αντίστοιχα.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η αμερικανική πλευρά διαβεβαιώνει στις ιδιωτικές συζητήσεις που έχει ότι η συμφωνία που επιτεύχθηκε στο Βίλνιους, γνωστή και ως το «Πακέτο Μενέντεζ», θα ισχύσει στο ακέραιο.
Η προτεινόμενη πώληση προς την Ελλάδα αφορά σε έως και 40 αεροπλάνα με οικονομικό ύψος 8,6 δις, εάν υλοποιηθούν όλες οι προβλέψεις της. Αναμένεται όμως ότι θα κινηθεί χαμηλότερα και σε κάθε περίπτωση αφορά σε ελληνικές αγορές σε βάθος χρόνου, δηλαδή πιθανότατα 20 αεροσκάφη τώρα και 20 αεροσκάφη -που θα αποτελούν προαίρεση-, σε επόμενη φάση.
Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι η πρόταση δυνητικής πώλησης προς την Ελλάδα δεν αναφέρεται σε συγκεκριμένα όπλα για τα F-35A.
Κρίνοντας όμως από το ύψος της, σε σχέση με αντίστοιχες πωλήσεις σε άλλες χώρες, τα 8,6 δις θα πρέπει να περιλαμβάνουν και κάποιες ποσότητες όπλων, τα οποία ίσως υπάρχουν σε παράρτημα που δεν δημοσιοποιείται.
