Γράφει η Αθηνά Π. Σιαφαρίκα – Δικηγόρος, Πολιτευτής Ν. Λάρισας, ΝΔ
-Εδώ Πολυτεχνείο.
-Εδώ; Εδώ πού;
-Εδώ, στην Ελλάδα, την 17η Νοέμβρη 2020. Συνολικός αριθμός θανάτων: 1.228. Διασωληνωμένοι: 443.
-Πόλεμο έχουμε;
-«Μάχη» δίνεται σίγουρα.
-Και τότε, πώς θα γιορτάσουμε το Πολυτεχνείο;
-‘Όπως ορίζει το Σύνταγμα και οι νόμοι της Ελληνικής Δημοκρατίας. Αυτής για την οποία πάλεψαν.
Με άλλα λόγια δικαίωμα του συνέρχεσθαι εν μέσω πανδημίας. Μια άσκηση με νομικές και πολιτικές προεκτάσεις, άρρηκτα συνυφασμένες. Ας τα πάρουμε, όμως, ένα-ένα:
Ως προς το νομικό σκέλος:
Το άρθρο 11 του Συντάγματος κατοχυρώνει το δικαίωμα των Ελλήνων «να συνέρχονται ήσυχα και χωρίς όπλα». Εντούτοις, τα δικαιώματα δεν είναι ούτε απεριόριστα ούτε ασκούνται εις βάρος άλλων. Το ίδιο το Σύνταγμα ορίζει όρια και δυνατούς περιορισμούς στην άσκησή τους, καθώς και κανόνες στάθμισης και ερμηνείας σε περίπτωση «σύγκρουσης» με άλλα δικαιώματα ή έννομα αγαθά, όταν δηλαδή δεν είναι δυνατή η απόλυτη άσκηση όλων των δικαιωμάτων και αγαθών ταυτόχρονα, αλλά το ένα πρέπει να υποχωρήσει προς όφελος κάποιου άλλου (όπως εν προκειμένω η δημόσια υγεία).
Έτσι, το ίδιο άρθρο του Συντάγματος που κατοχυρώνει το δικαίωμα του συνέρχεσθαι, στην δεύτερη παράγραφο ορίζει ότι «Oι υπαίθριες συναθροίσεις μπορούν να απαγορευτούν με αιτιολογημένη απόφαση της αστυνομικής αρχής, γενικά, αν εξαιτίας τους επίκειται σοβαρός κίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια, σε ορισμένη δε περιοχή, αν απειλείται σοβαρή διατάραξη της κοινωνικοοικονομικής ζωής, όπως νόμος ορίζει». Οι τυπικές προϋποθέσεις, δηλαδή έκδοση απόφασης αστυνομικής αρχής, πληρώθηκαν (η δε σχετική δυνατότητα εξειδικεύεται στον κυρωτικό νόμο 4683/2020).
Το αν η παρούσα πανδημία «απειλεί σοβαρά να διαταράξει την κοινωνικοοικονομική ζωή» και άρα αποτελεί «σοβαρό κίνδυνο για τη δημόσια ασφάλεια», κατά την γνώμη μου είναι προφανές ότι ισχύει, καθώς δεν υπάρχει απλά απειλή ή κίνδυνος διατάραξης, αλλά ο κίνδυνος και η σοβαρή διατάραξη έχουν ήδη επέλθει, δεδομένων των μέτρων που έχουν ληφθεί λόγω της πανδημίας, της επιβάρυνσης του συστήματος υγείας, αλλά και της οικονομικής «άπνοιας» που έχει προκαλέσει η πανδημία. Άλλωστε, η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ρητά προβλέπει την δημόσια υγεία ως νόμιμο λόγο περιορισμού του εν λόγω δικαιώματος. Το ίδιο φαίνεται να δέχεται και ο Σύριζα, όπως θα συζητήσουμε λίγο παρακάτω.
Μα καλά, θα ρωτήσει κάποιος, δεν υπήρχε κάποιο ηπιότερο («αναλογικότερο», όπως λέμε στα νομικά) μέτρο αντί της πλήρους απαγόρευσης; Ας το εξετάσουμε. Προϋπόθεση του συνέρχεσθαι, είναι να μπορεί κατ’ αρχάς ατομικά ο καθένας να κινηθεί ελεύθερα. Σε περίοδο, λοιπόν, τόσο αυστηρών περιορισμών (lockdown) στην κίνηση προσώπων, αγαθών και υπηρεσιών, πώς μπορεί να ασκηθεί το παρεπόμενο δικαίωμα του συνέρχεσθαι; Άρα, η απαγόρευση του συνέρχεσθαι, ήταν το μόνο αναγκαίο και επαρκές μέτρο, στις δεδομένες συνθήκες, για τον περιορισμό της διασποράς της πανδημίας.
- Ως προς το πολιτικό σκέλος:
Ωραία θα πει κανείς, τότε γιατί δεν προβλέφθηκε μία εξαίρεση για τα πολιτικά πρόσωπα; Η αλήθεια, όμως, είναι ότι, έως τώρα, από τα μέτρα περιορισμού (ατομικής) κίνησης εξαιρούνται πολιτικά πρόσωπα όπως Βουλευτές, μέλη της Κυβέρνησης κλπ. Δηλαδή, σε κάθε περίπτωση, τα πρόσωπα αυτά κινούνται ελεύθερα, προς εκπλήρωση των πολιτικών και κυβερνητικών τους καθηκόντων, τηρώντας όμως τους λοιπούς υγειονομικούς κανόνες. Άρα, τα πολιτικά πρόσωπα μπορούσαν ελεύθερα να μεταβούν ατομικά (ή έστω ανά 3, όπως ήταν επιτρεπτό) στους χώρους μνήμης και να τιμήσουν ό,τι για τον καθένα σηματοδοτεί η επέτειος του Πολυτεχνείου.
Η συμμετοχή, όμως, πολιτικών προσώπων σε δημόσιες συγκεντρώσεις (άνω των 4 ατόμων) για τον σκοπό αυτό δεν επετράπη. Γιατί όμως; Την απάντηση μας την δίνει ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ, διά στόματος Αυγής[1], η οποία σε σχετικό δημοσίευμα μας πληροφορεί: «Η ακριβής ώρα της παρουσίας της αντιπροσωπείας του ΣΥΡΙΖΑ στα κρατητήρια του ΕΑΤ-ΕΣΑ δεν ανακοινώθηκε, προκειμένου να μην υπάρξει αυθόρμητη προσέλευση περισσότερων πολιτών». Ομολογεί έτσι η αντιπολίτευση ότι η μη απαγόρευση δημόσιων, έστω εορταστικών, συναθροίσεων, θα είχε τον βέβαιο κίνδυνο ανεξέλεγκτης προσέλευσης κόσμου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την επιδείνωση των υγειονομικών συνθηκών και την αύξηση των κρουσμάτων. Άλλωστε, υπήρχαν άλλα ηπιότερα μέτρα (δεδομένων των συνθηκών) για να αποδώσει κανείς τιμή στην μνήμη του Πολυτεχνείου. Για παράδειγμα, ο εορτασμός από τον Σύνδεσμο Φυλακισθέντων Εξορισθέντων Αντιστασιακών 1967-1974 έγινε διαδικτυακά!
Αλλά είναι και αυτή η μάχη των εντυπώσεων…Αυτή η αναπόδραστη ανάγκη να θυμίσεις κάπως ότι υπάρχεις, ενώ δεν έχεις καμία σοβαρή πολιτική πρόταση. Αυτή η ανάγκη να επιβεβαιώσεις τα κομματικά στερεότυπα με πρόσχημα όσους χάθηκαν για Ελευθερία (υπάρχει άραγε Ελευθερία χωρίς Υγεία;). Αυτή η ανάγκη να διχάσεις για να επιβιώσεις όταν η ανάγκη για ενιαίο κοινωνικό μέτωπο κρίνει ζωές. Μια εικόνα κατώτερη των περιστάσεων. Μια στάση που δεν ωφελεί ούτε την ίδια την Αντιπολίτευση, ούτε την κοινωνία.
