Τη μνήμη της Ημέρας της ολοσχερούς καταστροφής του χωριού μας από τους Γερμανούς κατακτητές με το κάψιμο όλων των σπιτιών (20 Απριλίου 1943) και μοναδικό σωσμένο κτίσμα την ιστορική εκκλησία της Αγίας Τριάδος της Παλιάς Σκαμνιάς, τίμησε ο Σύλλογος των Απανταχού Σκαμνιωτών, την Κυριακή 7 Μαΐου 2023 σε εκδήλωση που διοργάνωσε.
Για την Ημέρα μνήμης, τελέστηκε επιμνημόσυνη δέηση από τον ιερέα π. Ιωάννη Δραχαλίβα μετά τη θεία Λειτουργία, στο μνημείο των πεσόντων, δίπλα από την εκκλησία της Αγίας Τριάδας του σημερινού χωριού, ενώ ακολούθησαν σχετικές ομιλίες και στη συνέχεια προσφέρθηκε καφές στον ξενώνα του χωριού Olympus Lodge.
Παραβρέθηκαν και τίμησαν με την παρουσία τους την εκδήλωση, τα μέλη του Δ.Σ του Συλλόγου, ο τοπικός πρόεδρος της Σκαμνιάς Κωνσταντίνος Μωραΐτης, ο πρόεδρος της Κοινότητας Καρυάς Νικόλαος Κατσίβελος, ο Αντιδήμαρχος Ελασσόνας Γεώργιος Κατσιούρας, ο υποψήφιος βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Πέτρος Τσακνάκης, ο υποψήφιος βουλευτής του ΚΚΕ Δημήτριος Αβρανάς, οι εκπρόσωποι των μαρτυρικών χωριών της Τσαριτσάνης, Χάρης Νούσιας και Σαρανταπόρου, Ιωάννης Ντάλλας, η πρόεδρος του παραρτήματος Ελασσόνας ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ και αρκετοί Σκαμνιώτες. Σημαντική ήταν και η παρουσία του υπερήλικα Σκαμνιώτη Ιωάννη Τσαπάλη, ο οποίος έζησε στην Παλιά Σκαμνιά πριν από το κάψιμο, όπως και τα γεγονότα της καταστροφής, ενώ η συνεισφορά του είναι ανεκτίμητη στην προσπάθεια του Συλλόγου να κρατηθεί η μνήμη ζωντανή και από τη θέση του ως μέλος του Δ.Σ στο παρελθόν, αλλά προπαντός από τα κείμενα που έγραψε και που διοχέτευσε στο Σύλλογο.
Μιλώντας για την επέτειο η πρόεδρος του Συλλόγου Τούλα Μουγδή, τόνισε: «Σήμερα θυμόμαστε τη γενέτειρά μας. Σκεφτόμαστε τα σπίτια μας και μαζί τις οικογένειές μας που αναγκάστηκαν να τα εγκαταλείψουν, παραδίδοντάς τα σε ένα ολοκαύτωμα φρίκης και βαρβαρότητας από τους Ναζί κατακτητές.
Σήμερα αφιερώνουμε συλλογικά τη σκέψη μας και το νου μας στις ρίζες μας που κόπηκαν, συλλογιζόμενοι τις καταστροφές και τη διάλυση που προκαλούν οι θηριωδίες των πολέμων, η μισαλλοδοξία, ο φασισμός και ο ναζισμός και σκεφτόμενοι ότι παρόμοια εγκλήματα συμβαίνουν και μπορεί να συμβαίνουν και να συμβαίνουν ξανά».
Την εικόνα της Παλιάς Σκαμνιάς-το μεγαλύτερο ελληνόφωνο χωριό που συνδέονταν με την ιστορική Μονή της Αγίας Τριάδας του Σπαρμού, καθώς και το χρονικό του ολοκαυτώματος από το βομβαρδισμό του χωριού με δύο θύματα στις 5 Μαρτίου μέχρι το κάψιμο στις 20 Απριλίου 1943, μετέφερε στους παρευρισκόμενους, το μέλος του Συλλόγου Αρχοντία Γιαννακάκη, μέσα από αποσπάσματα του βιβλίου «Έτσι ήταν…», του Σκαμνιώτη Ιωάννη Αγοραστού, ομότιμου καθηγητή Ιατρικής του ΑΠΘ, ο οποίος κάθε χρόνο συνεισφέρει με κείμενο στη διατήρηση της συλλογικής μνήμης.
“…Προς το μεσημέρι της επόμενης ημέρας στις 21 Απριλίου 1943, αποφάσισαν να γυρίσουμε στο χωριό. Πυκνοί καπνοί και φλόγες απλώνονταν παντού. Το καινούργιο σχολείο ήταν μαυρισμένο χωρίς σκεπή. Είχε μία βιβλιοθήκη με κάμποσα βιβλία. Κάηκαν όλα.
Όλα τα σπίτια του χωριού ήταν καμένα, άλλα κάπνιζαν, άλλα είχαν καεί τελείως και άλλα είχαν φλόγες…
…Από συζητήσεις μαθεύτηκε ότι κάψανε όλα τα σπίτια, τους μύλους, τα ξωκλήσια έξω από το χωριό και μόνο την εκκλησία, την Αγία Τριάδα, άφησαν ανέπαφη”…
Έτσι καταστράφηκε η Σκαμνιά 80 χρόνια πριν και οι Σκαμνιώτες διασκορπίστηκαν. Το χωριό δεν ξαναχτίστηκε στο ίδιο μέρος. Ο τόπος της γενέτειρας όμως είναι σταθερός. Αρκετοί Σκαμνιώτες μπορεί να μην είδαν και να μη δουν ποτέ την Παλιά και τη σημερινή Σκαμνιά, αλλά πρέπει να γνωρίζουν εκτός από το όνομα και την ιστορία.
Ο Σύλλογος συντάσσεται στο Δίκτυο μαρτυρικών χωριών και πόλεων της Ελλάδας, καλλιεργώντας την κουλτούρα συλλογικής μνήμης για τους τόπους εκείνους στους οποίους εκδηλώθηκε η γερμανική κατοχική τρομοκρατία στην πιο σκληρή της μορφή του φασισμού-ναζισμού.
