Ο Άγιος Ανδρέας, πολιούχος και προστάτης πολλών περιοχών, αποτελεί πηγή έμπνευσης για τους πιστούς, και ο εορτασμός του στον Αμπελώνα αναμένεται να συγκεντρώσει πλήθος προσκυνητών από την ευρύτερη περιοχή.
Την, Παρασκευή, στις 5:30 το απόγευμα, θα τελεστεί ο Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός με Αρτοκλασία και Θείο Κήρυγμα στον τρισυπόστατο Ιερό Ναό του Αγίου Λουκά στον Αμπελώνα, προς τιμήν του Αγίου Ανδρέα.
Ανήμερα της εορτής, το Σάββατο, 30 Νοεμβρίου, θα τελεστούν ο Όρθρος και η Πανηγυρική Θεία Λειτουργία από τις 7:00 έως τις 10:00 το πρωί. Οι πιστοί καλούνται να τιμήσουν με την παρουσία τους τον Άγιο Ανδρέα και να συμμετάσχουν στις Ιερές Ακολουθίες, αποδίδοντας την πρέπουσα τιμή στον Απόστολο και Πρωτόκλητο του Κυρίου.
Ο Απόστολος Ανδρέας, ειδικότερα, θεωρείται προστάτης των ψαράδων, λόγω της επαγγελματικής του ιδιότητας πριν ακολουθήσει τον Χριστό. Στη γιορτή του, ιδιαίτερα στην Βόρεια Ελλάδα, όπου η σπορά γίνεται αργότερα, δέχεται πολυσπόρια για την καλή σοδειά των δημητριακών. «Τον Ανδριά βράζουν «σπορίδια» (σιτάρι , καλαμπόκι, φασόλια, φακή κλπ.) για να γίνουν τα «μπιρικέτια» (τα σπαρμένα δημητριακά, όσπρια κ.λπ.). Και πριν τα βάλουν στη φωτιά ρίχνουν τρεις κουταλιές επάνω στο σπίτι για ν’ αντρειωθούν τα σπαρτά»[1]. Ο Δημ. Λουκάτος καταγράφει, επίσης, και σχολιάζει πως τη μέρα αυτή “Κάτι που θυμίζει τα πολυσπόρια της γιορτής των Εισοδίων (δηλ. της ίδιας αγροτικής περιόδου) είναι αυτό που γίνεται στην Ήπειρο, να βράζουν καλαμπόκι (“Αντριλούσια” ή “μπόλια”) και να τα πηγαίνουν στην εκκλησιά να ευλογηθούν, ώστε ύστερα να τα μοιράσουν, για το καλό της χρονιάς, στον κόσμο.
Στη Θράκη, έβραζαν επίσης, την ημέρα του αγ. Αντρέα, σιτάρι με ζάχαρη, σταφίδες κ.λπ.(δηλ. πανηγυρικά κόλλυβα) και τα μοίραζαν στον κόσμο. Στην Ακαρνανία έβραζαν (και βράζουν ακόμα) πραγματικά “πολυσπόρια”, όπως της Παναγιάς, το ίδιο δε και στη Θεσσαλία, όπου τώρα τα λένε “Αντραλούσια”. Όλα αυτά δείχνουν μαγικο-παραγωγικές ενέργειες της εποχής (τέλος σποράς, αναμονή της βλαστικής γονιμοποίησης)….” Ίσως τούτα τα πολυσπόρια να τα συνήθιζαν κυρίως σε μη ιδιαιτέρως ελαιοπαραγωγικές κοινωνίες, σε κοινωνίες που παρήγαγαν όσπρια και σιτηρά, καθώς ο Νοέμβριος είναι μήνας σποράς τούτων και ο Άγιος Αντρέας είχε τη φήμη, λόγω παρετυμολογίας του ονόματός του (Ανδρέας, ανδρείος, αντρειεύω) πως “αντρειεύει” το κρύο, την νύχτα (τη μεγαλώνει) και τα σπαρτά (τα μεγαλώνει, τ’ αυξάνει). Ο Γεώργιος Μέγας[2] αναφέρει πως “για να ενισχύσουν την αύξηση των σπαρτών και την καρποφορία, οι γεωργοί βράζουν, όπως και κατά τα Εισόδια της Θεοτόκου, πολυσπόρια (καλαμπόκι και στάρι μαζί) και “τα πάνε στην εκκλησία και τα διαβάζει ο παπάς’ το ‘χουν σε καλό, όπως λέγουν, να τα βλογήσει ο Θεός, να γίνουν περισσότερα παρέκεια.
Τα μοιράζουν στα σπίτια, για ν’ αντρειωθούν τα σπαρτά.” (Ήπειρος).” Λέγεται: “Σ’ τσι τριάντα, τ’ αγι’ Αντριός, αντρειεύεται το κρύο,” ή “-Βλάχε μου, πότ’ εκρύωσες; -Αυτού κοντά τ’ αγι’ Αντριός, του γέρο Νικολάου!”
