Άρθρο του Στέφανου Ζαμπακίκα για την συνεπιμέλεια
Σε μια οικογένεια είναι πολύ συχνό να ανακύπτουν προβλήματα και διαφωνίες στο πλαίσιο της συμβίωσης, ιδίως όταν στην οικογένεια υπάρχουν παιδιά.
Σ’ αυτή την περίπτωση είναι λογικό πως οι ευθύνες και για τους δύο γονείς αυξάνονται. Ωστόσο, σε πολλές οικογένειες τα προβλήματα δεν είναι εύκολο να επιλυθούν ειρηνικά, οπότε καταλήγουν στη διακοπή της συμβίωσης.
Η τυπική διακοπή της συμβίωσης επέρχεται μετά την έκδοση διαζυγίου ή με τη λύση του συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης. Με τη λύση ρυθμίζεται εκτός από τη κατανομή της κινητής και ακίνητης περιουσίας που αποκτήθηκε μετά τον γάμο μεταξύ των συζύγων όπως ορίζεται στις διατάξεις 1394-1395 του Αστικού Κώδικα, ρυθμίζεται και η άσκηση της γονικής μέριμνας του τέκνου αν αυτό είναι ανήλικο.
Η ρύθμιση της άσκησης της γονικής μέριμνας είναι ένα ζήτημα που τον τελευταίο καιρό έχει υποστεί αρκετές μεταρρυθμίσεις. Συγκεκριμένα, μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2021 την ανάθεση της άσκησης της γονικής μέριμνας αποφάσιζε το δικαστήριο.
‘Oριζε ότι η γονική μέριμνα μπορούσε να ασκηθεί από τον έναν γονέα ή και από τους δύο γονείς από κοινού αν αυτοί όριζαν συγχρόνως τον τόπο διαμονής του τέκνου, όπως θεσπίστηκε από τη διάταξη 1513 του Αστικού Κώδικα πριν την αναθεώρηση.
Τις περισσότερες φορές ωστόσο, για τη γονική μέριμνα του παιδιού ήταν υπεύθυνος ο ένας κηδεμόνας. Μετά την ψήφιση του ν. 4800/2021 όμως τίθεται σε ισχύ η «συνεπιμέλεια» του τέκνου.
Η ΑΚ 1513 ορίζει πως πλέον μετά τη διακοπή της συμβίωσης με έναν από τους παραπάνω τρόπους, εφόσον ζουν και οι δύο γονείς εξακολουθούν να ασκούν από κοινού και εξίσου τη γονική μέριμνα. Ο Νομοθέτης προσπαθεί να ρυθμίσει μια ισότιμη άσκηση της επιμέλειας του τέκνου.
Φυσικά, ο γονέας με τον οποίο διαμένει το τέκνο μπορεί, λογοδοτώντας στον άλλο γονέα, να επιχειρεί πράξεις που υπάγονται στη διαχείριση της περιουσίας του παιδιού ή την εκπροσώπησή του σε μια υπόθεση, δικαιοπραξία ή δίκη.
Για πράξεις όμως σχετικές με την υγεία, την εκπαίδευση και το θρήσκευμά του απαιτείται απόφαση που λαμβάνεται και από τους δύο γονείς.
Μ’ αυτή τη νέα ρύθμιση είναι λογικό να ανακύπτουν ερωτήματα και προβληματισμοί.
Ένα ερώτημα που διατυπώνει ο καθένας διαβάζοντας τη παραπάνω νομολογία είναι:
Τι γίνεται στη περίπτωση που ο ένας γονέας του παιδιού ή και οι δύο, είναι απολύτως ακατάλληλοι να διατρέφουν και να λαμβάνουν αποφάσεις για την ανατροφή του παιδιού
(π.χ. αν οι γονείς είναι εξαρτημένοι ή αλκοολικοί, ή αν ο ένας γονέας έχει καταδικαστεί στο παρελθόν για ενδοοικογενειακή βία);
Σε αυτό το ερώτημα έχει δώσει απάντηση η διάταξη 1532 του Αστικού Κώδικα η οποία ορίζει πως αν οι γονείς ή ο ένας γονέας δεν είναι σε θέση να ανταποκριθεί στο λειτούργημα αυτό, το δικαστήριο μπορεί, εφόσον το ζητήσει ο άλλος γονέας ή οι πλησιέστεροι συγγενείς του τέκνου ή ο εισαγγελέας και αποδειχθεί ο ισχυρισμός τους, να διατάξει κάθε πρόσφορο μέτρο ακόμη και την αφαίρεση της άσκησης της γονικής μέριμνας από τον ίδιο.
Ήταν αναγκαία όμως αυτή η μεταρρύθμιση;
Ας το δούμε λίγο πρακτικά. Αν ένα παιδί έχει μεγαλώσει με τους δύο γονείς του, σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης θα ήταν δύσκολο γι’ αυτό να «αποχωρηστεί» τον έναν του γονέα;
Ρητορική μάλλον ερώτηση. Ένα παιδί όσο συναισθηματικά δεμένο και να είναι με τον έναν του γονέα η έλλειψη του άλλου θα είναι οπωσδήποτε έντονη. Από την άλλη μεριά, είναι δύσκολο και για τον γονέα να μην συμμετέχει και να είναι απών από την ανατροφή του δικού του παιδιού.
Δεν είναι δύσκολο λοιπόν, συνειρμικά πλέον, να καταλήξουμε στο συμπέρασμα πως η «συνεπιμέλεια» του παιδιού μόνο προς το συμφέρον του μπορεί να αποβλέπει.
Ακόμη και οι προβληματισμοί που ανακύπτουν από τη ρύθμιση αυτή έχουν προβλεφθεί από τον νομοθέτη. Έτσι, η μεταρρύθμιση αυτή ήταν αναγκαία για όλους τους γονείς αλλά και για τα παιδιά τους, ώστε να μην αποκόπτονται οι συναισθηματικοί δεσμοί που έχουν αναπτυχθεί μεταξύ τους και το παιδί να συνεχίζει ακόμα και μετά τη διάζευξη να έχει κοντά τους γονείς του «σαν να μη χωρίσανε ποτέ».
[quads id=4]
