HomeΤΥΡΝΑΒΟΣΗΘΗ & ΕΘΙΜΑ

Τύρναβος: Η μπαρμπαριά ένα έθιμο των παιδικών μου χρόνων

Τύρναβος: Η μπαρμπαριά ένα έθιμο των παιδικών μου χρόνων

Η προετοιμασία για την μπαρμπαριά άρχιζε από τον Φλεβάρη. Τελειώναμε τα μαθήματα και γρήγορα-γρήγορα με αστραπιαία συνεννόηση βγαίναμε στο στενό της Αγίας Αικατερίνης προς άγραν ξύλων και ό,τι άλλο μπορούσε να καεί.
 
 
Τύχη καλή ήταν, όταν έπεφταν στα χέρια μας σαμπρέλες ποδηλάτων και καμμιά φορά αυτοκινήτων. Μαζεύαμε ξυλαράκια ή σάπια ξύλα από φράχτες, καλάμια πεταμένα, κλαδιά ξερά μέχρι και κούτσουρα ή μπορεί και καμμιά σπασμένη καρέκλα.
Παιχνίδι ομαδικό ανακάλυψης και συλλογής, χρονοβόρο μεν, ενδιαφέρον δε προς ένα σκοπό, το προσάναμμα, η μπαρμπαριά θα ακολουθούσε, γιατί η αρχή το ήμισυ του παντός.
Ακολουθούσαν οι μεγάλοι με τα κλήματα από τα πολλά αμπέλια του Τυρνάβου. Τα είχαν στοιβαγμένα στα υπόστεγα και οι φιλότιμοι τα διέθεταν αφειδώς.
 
Όλη την εβδομάδα των Απόκρεων και μέρες πριν συναθροιζόμασταν εκεί πίσω από το σπίτι, στο πλάτωμα του δρόμου και βάζαμε φωτιά. Στουπί, λίγο πετρέλαιο, το τσακμάκι του μπαρμπα-Θόδωρου και τσαφ άναβε η φωτιά και το κέφι. Γύρω-γύρω από τη μπαρμπαριά απολαμβάναμε τη ζεστασιά και τις φλόγες με τις αποχρώσεις του μπλε, πορτοκαλί, κόκκινου να χορεύουν και ο καπνός ψηλά.
Μόνο οι σαμπρέλες δημιουργούσαν μεγάλες φλόγες αλλά και πρόβλημα έντονης μυρουδιάς μαζί με μαύρο καπνό, που αν φυσούσε κιόλας, ουαί και αλίμονο, μαύριζε τα απέναντι σπίτια και οι γειτόνισσες… φωνές, πανικός! ” Πάει το σπίτι, θα μαυρίσει, μόλις το βάψαμε, σβήστε την, πάτε παραπέρα! Δεν ακούτε; Δεν καταλαβαίνετε; Πάτε παραπέρα”!
Πού παραπέρα…και πού να καταλάβουμε, τέτοια ζέση που μας κυρίευε…η δουλειά μας να γίνεται! Όταν τα πράγματα ηρεμούσαν και η φωτιά επίσης, ενθρονίζαμε τις αξιαγάπητες κατά τα άλλα γειτόνισσες στην καλύτερη πολυθρόνα, μπας και τις εξευμενίζαμε, γιατί η συμμετοχή πολύτιμη!
 
Στήναμε καρέκλες, σκαμνάκια, μεγάλες, λείες πέτρες, τούβλα, τσιμεντόλιθα και ό,τι μπορούσε να καθίσει τα κουρασμένα σώματα των γιαγιάδων και παππούδων μας, αφού με τη βοήθεια και τα παρακάλια μας συμμετείχαν και αυτοί με τη σεβαστή παρουσία τους στο έθιμο δίνοντας βαρύτητα μεγαλοπρεπή! Η φωτιά με τα κλήματα εν τω μεταξύ χόρευε με τις φλόγες για μαντήλι τον πιο απολαυστικό και σαγηνευτικό σκοπό. Κοντά και ο χορός των γειτόνων με τραγούδι και το μπουζουκάκι του πατέρα σκορπούσαν ζωντάνια, κέφι και ανεμελιά σε όλη τη γειτονιά. Η χαρά μας διασκορπιζόταν και ξεπερνούσε τα στενά όρια του στενού και της Στρατηγού Λιμπρίτη.
Τι…χαρά, τι… ευτυχία! Είχαμε την καλύτερη παρέα γειτονική. Τα τραγούδια έφταναν και πιο παρέα πραγματικά, διαχέονταν και σε άλλες γειτονιές και οι επισκέψεις σύννεφο. Όλοι ήθελαν να απολαύσουν μαζί μας, να κοινωνήσουν το ταξίδι μας το αποκριάτικο. Βάζαμε στοίχημα με τον εαυτό μας και όχι μόνο, για την καλύτερη μπαρμπαριά, την πιο μεγάλη και ως καύσιμη ύλη και ως συμμετοχή.
Η διονυσιακή μορφή παράδοσης εξελισσόταν βέβαια στο παρακάτω στενό. Εκεί στο στύλο της Δ.Ε.Η κρεμούσαν τον πήλινο φαλλό και όσοι τύχαιναν ή επί τούτου περνούσαν, τον προσκυνούσαν και οι πιο τολμηροί τον φιλούσαν, χωρίς σεμνοτυφίες και αναστολές… μεγάλος τσερτζελές!
 
Η δικιά μας παρέα έμεινε και αρκούνταν στο πείραγμα το διονυσιακό: ” Έχς, έχς; Δεν έχς”!
 
Αυτό ήταν το δικό μας γλέντι, αυθόρμητο, συμμετοχικό, αυθεντικό, χωρίς νόρμες και παρτιτούρες. Επιθυμητοί και ευπρόσδεκτοι όλοι! Ιεροτελεστία η γιορτή κρατούσε δυο εβδομάδες, κορυφωνόταν την τελευταία των Απόκρεω μέρα!
Αχ τι μέρες γιορτινές, κεφάτες, αλλιώτικες… να μην ερχόταν αυτή η τελευταία μέρα γρήγορα, γιατί θα τέλειωναν όλα, του χρόνου πάλι… μας φαινόταν τόσο μακρινή κι όμως ερχόταν και η επόμενη και η άλλη και η παρ’ άλλη μέχρι που ξέφτισαν όλα αυτά τα αυθεντικά και ωραία.
Ανέλαβε ο δήμος μετά να ανάβει την μπαρμπαριά, όλα κανονισμένα, όλα στημένα από πριν. Χάθηκε η μαγεία, η αυθόρμητη συμμετοχή, ευνουχίστηκε το κέφι, η διάθεση και οι άνθρωποι τις περισσότερες φορές απλά ήταν θεατές, άλλοι… τραγουδούσαν, άλλοι χόρευαν…μέχρι που καθιερώθηκε η παρέλαση αρμάτων και έδωσε εκτόνωση και συμμετοχή σε πολλούς προγραμματισμένους καρναβαλιστές!
Πομπή καρναβαλιού πλέον εδώ και χρόνια στην πλατεία περνά με θέματα στα άρματα επίκαιρα αλλά και κλασσικά! Οι μασκαρεμένοι δείχνουν να έχουν πηγαίο κέφι, πρωτοπόροι πάλι τα παιδιά, τα οποία γαλουχήθηκαν πλέον με αυτόν τον τρόπο να γιορτάζουν την Αποκριά!
Οι φωτιές της γειτονιάς χάθηκαν ή λιγόστεψαν, όμως ευτυχώς υπάρχουν ακόμη οι απλοί άνθρωποι, οι ολιγαρκείς, οι συμμετοχικοί σε απλές κεφάτες καταστάσεις αλλά τόσο μεγαλειώδεις για την εφευρετικότητα, τη ζωντάνια, την εκδήλωση φιλικότητας, τη σύσφιξη των σχέσεων, της προσφοράς για το κοινό καλό, την κοινή διασκέδαση και διατήρηση του εθίμου.
Σίγουρα βέβαια αυτό που δεν χάθηκε και έμεινε στην καρδιά και στο μυαλό των Τυρναβιτών είναι η καθαρή και στεντόρεια φωνή του Βαγγέλη του Κυρούρη. Φωνή μοναδική σαν τη φωνή του Διακογιάννη που ξεσήκωνε τα γήπεδα, έτσι και η φωνή του αείμνηστου Βαγγέλη πάλλεται, δονεί τα μικρόφωνα και την ψυχή στο καρναβάλι, στην πλατεία και στον Τύρναβο όλον.
 
Ιστορική φωνή, απαγγέλει ποιήματα, παρουσιάζει τα άρματα, άρρηκτα δεμένη με την τοπική ιστορία. Το παιχνίδισμά της με τις νότες, τα μπάσα και τις δικές του κορώνες μαγεύει, ξεσηκώνει, ξεδιπλώνει, ψυχαγωγεί.
Αργότερα τη σκυτάλη πήρε η λάγνα και παιχνιδιάρα για την περίσταση, για την παράσταση του εθίμου φωνή του Κώστα Τσόλα, η “φωνή του Αμπελώνα”. Κυριαρχεί αυτή η τοπική φωνή, κρέμεσαι από τα χείλη της για τη συνέχεια του παραμυθιού, έως ότου ” μπρε-μπρε-μπρε το μπουρανί”…σβήνει η φωνή, αιωρείται ψηλά, ανεβαίνει να συναντήσει την άλλη, χαρισματική, στεντόρεια φωνή. Το ταλέντο και η εύχαρις παρουσία τους τώρα από ψηλά στις θύμησες των ανθρώπων θα ζει θα αιωρείται γράφοντας ιστορία.
Η σκυτάλη πλέον φέτος σε επαγγελματία, τον Τόνι Σφήνο, που καλείται να παρουσιάσει άξια την πομπή του Τυρναβίτικου καρναβαλιού κι ας μην έχει βιώματα παιδιόθεν του εθίμου…
 
Άρθρο της Βάσως Κοκκίνου πηγή fb
 

Δείτε όλες τις τελευταίες ειδήσεις στο tirnavospress.gr, ακολουθήστε μας στο FacebookInstagramGoogle News, YouTube και Twitter.  Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου (όχι αυτολεξεί) ή μέρους αυτών μόνο αν: Αναφέρεται ως πηγή το tirnavospress.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά. – Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή – Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος.