HomeΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Τύρναβος-Δαντελοπλεκτική 18ου αιώνα

Τύρναβος-Δαντελοπλεκτική 18ου αιώνα

E68F0ECD FBD4 4D85 AF3A 6DB086D0578C

Το εργόχειρο ανήκει στην κα. Ντίνα Πατσή

Στην παραδοσιακή κοινωνία του Τυρνάβου, τη γεμάτη αρχοντιά, η δαντελοπλεκτική τέχνη ακμάζει από το 19ο αιώνα ως το 1950 περίπου. Οι κοπέλες μαθαίνουν μέσα στην οικογένεια από τις μάνες τους, να πλέκουν απλές και πολύπλοκες δαντέλες, που τις χρησιμοποιούν για τις ανάγκες του σπιτιού και για την προίκα τους. Η Τυρναβίτικη παραδοσιακή δαντέλα στόλισε την ενδυμασία –λεπτά γυναικεία και ανδρικά πουκάμισα-, μπόλιες και κρεβατόγυρους, πετσέτες, σεντουκοπάνια.

Για την πλέξη της χρησιμοποιούν λεπτή άσπρη λινή, μεταξωτή ή μπαμπακερή κλωστή και σπανιότερα χρωματιστή.

Από την άποψη της τεχνικής, συναντούμε ποικιλία. Και πρώτα-πρώτα εκείνες τις συνθέσεις που ονομάζουμε συνθέσεις κλωστής με κόμπους. Τεχνική η οποία δεν είναι τίποτε άλλο από την πλέξη της δαντέλας με το βελόνι. Ξεκινώντας από μια θηλιά που έφτιαχναν πάνω από τον αντίχειρα του αριστερού χεριού κι αυξάνοντας διαδοχικά τον αριθμό, έπλεκαν ένα δίχτυ με τετράγωνες θηλιές ανάλογο μ’αυτό που γίνεται με την σαϊτα.

 

6CE6C601 0851 4D6A 8E83 FBF3E1B1F80D

Το εργόχειρο ανήκει στην κα. Ντίνα Πατσή

Ένας άλλος τρόπος, που επίσης ονομάζουν δίχτυ, είναι το πλέξιμο που κάνουν ξεκινώντας από μια γερή κλωστή –συνήθως βάζουν διπλή την κλωστή που κρατούν για να πλέξουν-και πάνω της στηρίζουν-δένουν σε ίσες αποστάσεις τους κόμπους με την βελόνα. Στην επόμενη σειρά κάθε κόμπος πιάνει στην ελεύθερη σειρά, ανάμεσα στους προηγούμενους κόμπους. Με το συνεχή πήγαινε-έλα δημιουργούν το ρομβοειδές δίχτυ, που είναι το συνηθέστερο.

Το πανωκέντημα στους κόμπους με τη βελόνα δημιουργεί ποικίλους συνδυασμούς σχεδίων, γεωμετρικών και φυτικών. Ενώ φαίνεται πως στην περιοχή του Τυρνάβου έχει την αρχή του το πανωκέντημα εκείνο που σχηματίζει σταυρό με ρόμβους ανάμεσα σε κάθε κεραία του. Οι Τυρναβίτισσες με ξεχωριστή καλαισθησία πλέκουν και με το βελονάκι, συνθέσεις που αποτελούν αυτοτελείς δαντέλες. Με το βελονάκι επίσης έχουμε δαντέλες που προσαρμόζονται σε ύφασμα και δημιουργούν διαφορετικές ως προς την χρήση και λειτουργία, συνθέσεις μοτίφ σε σχήμα τετράγωνο ή κυκλικό ενώνονται μεταξύ τους και σε ύφασμα βαμβακερό, λινό ή μεταξωτό και δημιουργούν σεντουκοπάνια, πετσετάκια, πετσέτες. Τέλος, δαντέλες τελειώματος που το πλάτος τους είναι συνήθως μικρό, αλλά το μήκος τους ποικίλει ανάλογα με τη χρήση τους, στολίζουν μαξιλαροθήκες, τραπεζομάντηλα, κουρτίνες.

EA77F748 B89F 4280 B55C 51F46DB11643

Το εργόχειρο ανήκει στην κα .Ντίνα Πατσή

Οι Τυρναβίτισσες δημιουργούν κλώστινες συνθέσεις και με το κοπανέλλι, το οποίο τους έδινε τη δυνατότητα να έχουν ελεύθερα και τα δυο τους χέρια κι επομένως να δουλεύουν με περισσότερη άνεση και σταθερότητα. Συνθέσεις με το κοπανέλλι έχουμε σε όλη την διάρκεια του 19ου αιώνα, όμως από τα πρώτα κιόλας χρόνια του αιώνα μας οι συνθέσεις αυτές γίνονται όλο και σπανιότερες, ώσπου σταματούν, είτε γιατί ήδη από τα χρόνια της ακμής του το κοπανέλλι λίγες Τυρναβίτισσες γνώριζαν να το δουλεύουν κι επομένως δεν ήταν τόσο διαδομένο όσο άλλες τεχνικές γιατί ο παράγοντας της μόδας ευνόησε τις τεχνικές αυτές.

Τα εργόχειρα ανήκουν στην κα. Ντίνα Πατσή

COMMENTS