Παράδοση, φιλοξενία, καζάνια, απόσταξη, παρέα, καταφυγή, γεύση, μεζέδες, άρωμα, κέφι, μέθη, παρελθόν και μέλλον-έννοιες που παραπέμπουν στο αυθεντικό ελληνικό τσίπουρο! Και βέβαια ο Τύρναβος το σήμα κατατεθέν της τσιπροκατάνυξης…
Πώς αλλιώς, αφού το τσίπουρο έχει συνδεθεί µε την ιστορία, την κοινωνική και οικονοµική ζωή της πόλης του Τυρνάβου και της ευρύτερης περιοχής εδώ και αρκετούς αιώνες. Άλλωστε, η θεσσαλική γη έθρεψε την άµπελο και τα παράγωγά της. Ήδη η αρχαιολογική σκαπάνη ανακάλυψε γίγαρτα (κουκούτσια) σταφυλής σε προϊστορικό σπήλαιο της Θεόπετρας, χρονολογηµένα στο 12.000 π.Χ.
Από τις γραπτές αναφορές στα ομηρικά έπη, Ιλιάδα και Οδύσσεια, στα Φυσικά και Μετεωρολογικά του Αριστοτέλη και σε έργα άλλων επιφανών αρχαίων Ελλήνων, µαθαίνουµε τις λέξεις που χρησιµοποιούσαν για την άµπελο και τα παράγωγά της (π.χ ράγες=ρώγες, βότρυς=σταφυλή, τρυξ=ρώγες που μετατρέπουν τα σάκχαρά τους μετά από ζύμωση σε οινόπνευμα) καθώς και τη συμπεριφορά του γλυκού οίνου εν βρασμώ.
Ο Μέγας Αλέξανδρος µετέφερε όλη εκείνη την Αριστοτελική γνώση για τον άμβυκα και την απόσταξη στις πόλεις που ίδρυε. Κατά τη διάρκεια των Ελληνιστικών χρονών, γίνεται λόγος για ένα ποτό, το «τρίμμα», το οποίο παρασκευαζόταν από το βράσιμο (απόσταξη) φλοιών σταφυλιού.
Η τέχνη της απόσταξης κατά τους Βυζαντινούς χρόνους αναπτύσσεται στις μονές του Αγίου Όρους, στη χερσόνησο του Άθω. Και είναι οι μοναχοί του Αγίου Όρους που μυούν τους μοναχούς των Μετεώρων στα μυστικά της απόσταξης.
Κατά την εποχή της οθωμανικής δουλείας και οι Τυρναβίτες αµπελουργοί δεν ξέφυγαν από το χαράτσι, πλήρωναν το φόρο κρασιού, το λεγόµενο κρασοµοίρι και στα μέσα περίπου του 19ου αιώνα το αµπέλι μπαίνει δυναµικά στη ζωή των Τυρναβιτών.
Μεταξύ των ετών 1852 και 1855 δημιουργήθηκε το πρώτο αποστακτικό συγκρότηµα και κυκλοφόρησε επίσηµα το πρώτο φηµισµένο τσίπουρο Τυρνάβου, όπου δραστηριοποιήθηκε ο πρωτοπόρος στον τομέα των αποσταγμάτων οινοποιητικός συνεταιρισμός. Και σήμερα, από σταφύλια της περιοχής Τυρνάβου παράγεται το τυρναβίτικο τσίπουρο με την ιδιαίτερη ταυτότητα και την υψηλή ποιότητά του!
Εκτός όμως από τη φύση του θεσσαλικού κάμπου, στη µεγάλη διάδοση του αµπελιού και των προϊόντων του βοήθησε και ο ‘’ευφρόσυνος χαρακτήρας των Τυρναβιτών’’.
«Είναι ακόµη οι Τουρναβίτες ευλαβείς και εις το άκρον χαροκόποι και ξεφαντωτικοί, εις τρόπον οπού σπάνια είναι, να µην ιδή τινάς Τουρναβίτην κρασοπατέρα»,
γράφει ο Λαρισαίος λόγιος Ιωάννης Οικονόµου Λογιωτάτου στα 1817.
Και ο Νικόλαος Γεωργιάδης σηµειώνει στα 1880:
«Είναι δε οι κάτοικοι της πολίχνης εύθυµοι, ζωηροί,
αγαπώντας τας ευωχίας και θύοντες γενναίως τω Βάκχω».
Παράλληλα με την ίαση της ψυχής, ο Βασίλειος Παπαβασιλείου, έφεδρος ιατρός το 1886 στη Θεσσαλία κάνει λόγο και για τις θεραπευτικές ιδιότητες του τσίπουρου, που λειτουργεί προληπτικά για ποικίλα νοσήματα, τα οποία εκδηλώνονται στη Θεσσαλία του 19ο αιώνα : «…το ποτό τούτο, παραλλαγή όν του οινοπνεύματος, έχει την οσμήν τερπνοτέραν της ρακής, την δε γεύσιν ήττον δάκνουσαν και μάλλον γλυκείαν.
Τω ποτώ τούτω οι εν Θεσσαλία κατακόρως χρώνται ισχυριζόμενοι ότι ουδ’ οπωστιούν μεν τα πεπτικά ή άλλα όργανα πειράζει, ούτε καν δια χρόνου (εφ ω και το θήλυ φύλον ουδαμώς τω ανδρικώ υστερεί την χρήσιν), αλλά και προληπτικόν εστί των πολλών και ποικίλλων νοσημάτων των εν Θεσσαλία επιπολαζόντων εκάστοτε – μάλιστα των εκ του ελλείου μιάματος (ελονοσία) – ώσπερ που περί της κινίνης, ο διδάσκαλος Αφεντούλης (καθηγητής φαρμακολογίας) εν τω περί φαρμάκων βιβλίω αυτού φησί.
‘’Παν μέτρον άριστον’’, η ορθή αντίληψη για την επιλογή της απολαυστικής χρήσης του τσίπουρου και των παραλλαγών του και την αποφυγή της καταστροφικής κατάχρησής του.
Στην υγειά μας και καλές Αποκριές!
Δείτε όλες τις τελευταίες ειδήσεις στο tirnavospress.gr, ακολουθήστε μας στο Facebook, Instagram, Google News, YouTube και Twitter. Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου (όχι αυτολεξεί) ή μέρους αυτών μόνο αν: Αναφέρεται ως πηγή το tirnavospress.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά. – Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή – Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος.
