Σαν σήμερα, 4 Φεβρουαρίου 1843, πέρασε στην αθανασία ο Γέρος του Μοριά. Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 73 ετών.
Στις 5 Φεβρουαρίου 1843, η σορός του Αρχιστρατήγου και εν ενεργεία Συμβούλου Επικρατείας Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, μεταφέρθηκε με νεκροφόρα άμαξα στο ναό της Αγίας Ειρήνης, κινούμενη από τις οδούς Ερμού και Αιόλου.
Από τον άμβωνα του ναού ο Αιδεσιμότατος Πρεσβύτερος Κωνσταντίνος Οικονόμου, λόγιος από τη Λάρισα, εκφώνησε τον επικήδειο λόγο, στον οποίο μεταξύ άλλων εγκωμίων,ο εκκλησιαστικός ρήτορας αναφέρει: –
«Πολλάκις ηυδοκίμησεν εις μάχας και ηρίστευσε καθώς ίδομεν· πολλών απήλαυσε τιμών, εις μέγιστον της ενδεχομένης δυνάμεως υψωθείς· και όμως, όσον ευπνούστερος και σφοδρότερος εφύσα της ευτυχίας ο δεξιός άνεμος, τοσούτον αυτός συνέστελλε την πολλήν των ιστίων της διάνοιας χύσιν, μήπως εξοκείλη εις τας ατόπους πράξεις της υψηλφροσύνης· όθεν διέμεινε μέχρι τέλους ο αυτός, οίος ην εξ αρχής, άτυφος και άκομψος, και τους τρόπους απέριττος και αρχαϊκός…
Συνεδείπνει πολλάκις και συνεσκήνου μετά του απλού στρατιώτου, ον διέτασσε εις τας μάχας· και των οφειλόμενων απολαυών τιμών, ανταπεδίδου πάλιν το κατ’ αξίαν. Ούτω και πολύτιμος αδάμας αντανακλά των μαρμαρυγών τας ακτίνας εις το περιέχον και λαμπρόν αυτόν φως.»
Η εκφορά προς το νεκροταφείο συνεχίστηκε σύμφωνα με το ορισθέν πρωτόκολλο. Προ της επικήδειου άμαξας προπορεύονταν μελανοσκεπές το Άλογο και οι υπηρέτες του αοιδίμου Αντιστράτηγου. “ΑΝΗΡ ΜΕΓΑΣ ΕΤΕΛΕΥΤΗΣΕ”.
Με αυτά τα λόγια ο Παναγιώτης Σούτσος άρχισε, το μεσημέρι της 5ης Φεβρουαρίου 1843, τον επιτάφιο λόγο του μπροστά στο μνήμα του Αντιστράτηγου και Συμβούλου της Επικρατείας σε Τακτική Υπηρεσία, Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών.
Ο νεκρός ενδεδυμένος την στολή του Αντιστράτηγου, έφερε το παλαιό του ξίφος και στο πλευρό του είχαν τοποθετηθεί η περικεφαλαία του, οι επωμίδες του και ο ασημένιος θώρακας, από την αγγλική στολή της υπηρεσίας του στα Επτάνησα. Κάτω από τα τσαρούχια του είχε τοποθετηθεί η Τούρκικη σημαία.
Ο γέρος του Μωριά δεν αναδείχτηκε επιφανέστατος ηγέτης μόνο με την στρατηγική του ιδιοφυία…
Εμφορείτο ο ίδιος από τις ελληνικές ιδέες του καλού, της ανδρείας, της σοφίας και της δικαιοσύνης. Ιδέες που σμίλεψαν τις αρετές του, τον φώτισαν σε σκοτεινές στιγμές, τον κατέστησαν πρότυπο και παράδειγμα φρονήματος. Έγινε μεταξύ των Ελλήνων «η «βεβαιοτέρα κρηπίς του αγώνος και της ελευθερίας».
Οι λόγοι και τα δημοσιεύματα που συνόδευσαν την αποδημία του, τον συνέκριναν με το Σοφοκλή, τον Περικλή, το Σκηπίωνα τον Αφρικανικό, ακόμη και με το Μωυσή!
Αυτή η μεγάλη θλίψη και ο άπειρος σεβασμός, που πλημμύρισαν την επομένη του θανάτου του το νέο Ελληνικό Έθνος, υπήρξε φαινόμενο μοναδικό. Η θέση του στην “Εθνική Συνείδηση” τον πέρασε στην ΑΘΑΝΑΣΙΑ.
Γράφει ο Αθανάσιος Δημητρίου
