Γράφει η Κωνσταντινιά Πατσή*
Κι ενώ ακόμη η Λάρισα ζει δραματικές στιγμές από το φονικό χτύπημα του Εγκέλαδου (1 Μαρτίου 1941), κι ενώ ακόμη η φρίκη πλανάται στους σωρούς των ερειπίων κι η γη ταρασσόταν ακόμη από τις συνεχείς μετασεισμικές δονήσεις ο άνανδρος και ύπουλος εχθρός εμφανίστηκε πάνω από τη Λάρισα με σκοπό να συμπληρώσει το έργο της καταστροφής, που προκάλεσε η μανία της φύσης.
Η καταπληκτική σε ποταπότητα και βαρβαρότητα επίθεση της ιταλικής αεροπορίας εναντίον της κατεστραμμένης από το σεισμό πρωτεύουσας του θεσσαλικού κάμπου μόλις είχε εκδηλωθεί.
Οι Λαρισαίοι βρέθηκαν σε δυσχερή θέση, αναφέρει ο απεσταλμένος ανταποκριτής της εφημερίδας ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, γιατί τα περισσότερα από τα καταφύγια είχαν καλυφθεί από τα χαλάσματα των οικιών, που άφησε πίσω του ο σεισμός της προηγούμενης μέρας.
Την τραγικότητα της στιγμής επέτεινε το γεγονός ότι την ίδια ακριβώς στιγμή που επερχόταν η εξ ουρανού απειλή, σημειωνόταν νέα σεισμική δόνηση και οι κάτοικοι βρέθηκαν σε νέο δίλημμα : να καταφύγουν στα ολίγα εναπομείναντα υπόγεια ή να παραμείνουν στο ύπαιθρο στο έλεος των αεροπλάνων;
Και οι περισσότεροι προτίμησαν να καταφύγουν στα ορύγματα, έως ότου ο συναγερμός έλαβε τέλος οπότε σημειώθηκε νέα έξοδος των Λαρισαίων προς τα κοντινά χωριά και σε άλλες θεσσαλικές πόλεις, το Βόλο, τα Τρίκαλα, την Καρδίτσα.
Τη φυγή αυτή των δύστυχων κατοίκων υπαγόρευσε πλην του εύλογου πανικού και ο κίνδυνος επανάληψης της συμφοράς (του σεισμού), καθόσον το προηγούμενο εικοσιτετράωρο σημειώθηκαν τέσσερις ελαφρές σεισμικές δονήσεις.
Εν τω μεταξύ πολυάριθμα συνεργεία από στρατιώτες και εργάτες είχαν επιδοθεί στην προσπάθεια ανεύρεσης των εγκλωβισμένων στα ερείπια και στην κατακρήμνιση των ετοιμόρροπων τοίχων και οικοδομών για πρόληψη ατυχημάτων.
Εντατική προσπάθεια είχε καταβληθεί για την στέγαση σε σκηνές των κατοίκων που παρέμειναν στην πόλη, ενώ οι υπηρεσίες του Πατριωτικού Ιδρύματος προέβησαν στην οργάνωση συσσιτίων για τους σεισμοπαθείς. Το έργο της περίθαλψης είχε αναλάβει ο υπουργός της Εθνικής Πρόνοιας κ. Κριμπάς και ο υπουργός των Εσωτερικών κ. Δουρέντης.
H θεομηνία και η ατιμωτική απόπειρα των Ιταλών μετέβαλαν την πόλη σε ερείπια. Οι περισσότερες από τις οικοδομές της πόλης ήταν ετοιμόρροπες. Μεταξύ των κτιρίων, που κατέρρευσαν, ήταν τα κτίρια των Τραπεζών-εκτός από τα υποκαταστήματα της Αγροτικής και της Εκδοτικής-του Δικαστηρίου, της Στρατιωτικής Λέσχης, των ξενοδοχείων
«Πανελλήνιο» και Στέμμα», της εκκλησίας του Αγίου Αχιλλείου, της Διοίκησης Χωροφυλακής και Γενικής Ασφάλειας, του Σώματος Στρατού, των φυλακών, του Αρσακείου, της αγοράς, των νοσοκομείων, οι δύο μιναρέδες, το κωδωνοστάσιο του Αγίου Νικολάου και σχεδόν όλοι οι ναοί.
Η αριστερή όχθη του Πηνειού είχε υποστεί καθίζηση σε πλάτος 10 μέτρων και υπήρξε κατολίσθηση μέσα στην κοίτη του ποταμού, ενώ ρήγμα δέκα εκατοστών του μέτρου είχε σημειωθεί από τη γέφυρα του Πηνειού μέχρι το Αλκαζάρ.
Ευτυχώς, οι εναπομείναντες στην πόλη κάτοικοι, συνεχίζει ο απεσταλμένος ανταποκριτής της εφημερίδας ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, είχαν την ικανοποίηση να πληροφορηθούν την άμεση τιμωρία των ιπτάμενων δολοφόνων.
Πράγματι, την επόμενη μέρα, την ίδια ώρα με την ώρα της πρώτης επίθεσης, δινόταν το σύνθημα του συναγερμού στην εμφάνιση εχθρικού σμήνους πέντε αεροπλάνων, επακολούθησε η ανύψωση ελληνικών καταδιωκτικών. Μετά από θεαματικότατους ελιγμούς όσοι είχαν την τύχη να παρακολουθήσουν την αερομαχία δεν πίστευαν στα μάτια τους.
Το ένα μετά το άλλο τα εχθρικά αεροπλάνα άρχισαν να καταπίπτουν φλεγόμενα, ενώ οι αεροπόροι τους προσπαθούσαν να σωθούν με τα αλεξίπτωτά τους . Για πρώτη φορά οι Λαρισαίοι μετά την τριήμερη συντριβή τους ένοιωσαν τον εαυτό τους ευχαριστημένο και δόξασαν τον θεό.
Ο Ακά Γκιουντσούι, βουλευτής Άγκυρας, σε δημοσίευμα του με τον τίτλο «Λάρισα, Τρεις φορές ηρωική» γράφει τα εξής: «ο ελληνικός λαός έκλαψε ολόψυχα το παρελθόν έτος για τη δυστυχία, η οποία έπληξε τους Τούρκους κατά το σεισμό του Ερζινταζάν στην κεντρική Ανατολή.
Σήμερα η καρδιά των Τούρκων κλαίει για όμοια καταστροφή η οποία έπληξε την Ελλάδα στη Λάρισα. Τη Λάρισα την τρεις φορές ηρωική. Αυτήν την πόλη η οποία κατατρόπωσε στα αλβανικά βουνά μια τεράστια Αυτοκρατορία.
Τη Λάρισα η όποια κατόπιν υπέφερε με θάρρος και καρτερία τη συμφορά την οποίαν της προξένησαν τα στοιχεία της φύσης, δηλαδή ο ισχυρότατος σεισμός.
Τη Λάρισα, την ηρωική αυτή πόλη, η οποία για τρίτη φορά αγωνίστηκε χωρίς όπλα ενάντια στα αεροπλάνα των Ιταλών, μη έχουσα να αντιτάξει σε αυτά παρά το στήθος της και η οποία κατακερμάτισε και τα πέντε ταυτόχρονα. Από καταβολής κόσμου είδε ποτέ κανείς τέτοιο θέαμα;
Πόλη εντελώς κατεστραμμένη, με ανθρώπους κάτω από τα ερείπια να αργοπεθαίνουν, ανάμεσα στα ερείπια και παιδιά πληγωμένα, γυναίκες αλλόφρονες, ανθρώπους σε ακινησία και ενεούς; Ο εχθρός επωφελείται. Στέλνει τα αεροπλάνα του, για να σκοτώσουν με βόμβες αυτούς που πεθαίνουν, τους οποίους η οργή της φύσης δεν είχε αποτελειώσει.
Αν η Ελλάδα βρίσκονταν σε πόλεμο με κάποιον άλλον εχθρό, ο εχθρός αυτός θα έστελνε σμήνη αεροπλάνων στη Λάρισα για να ρίξουν όχι βόμβες, αλλά φάρμακα και γάλατα για τα παιδιά.
Πρέπει να ερευνήσει κανείς στα εγκυκλοπαιδικά λεξικά για να βρει το όνομα το οποίο πρέπει να δώσει στον εχθρό ο οποίος έριξε βόμβες σε μισοπεθαμένους ανθρώπους. Λάρισα, τρεις φορές ηρωική με την ματωμένη καρδιά εύχομαι τέλος των συμφορών σου.
Ελληνικέ λαέ ηρώων, ο οποίος κατάφερες εναντίον του πολύ υπέρτερου σε αριθμό εχθρού πλήγμα βαρύ, το οποίο δεν περίμενε , εύχομαι και σε εσένα το τέλος των δοκιμασιών σου. Για καθένα από τα φονευθέντα παιδιά σου εύχομαι χίλιες και μια νίκες ως εκδίκηση του. Με φρίκη η ιστορία θα αναφέρει το έργο των Ιταλών πιλότων[1]».
Πηγές
[1]Εφημερίδα, Βραδυνή, Τετάρτη, 5 Μαρτίου 1941, Έτος 17, Αριθμ. Φυλ. 6496
Εφημερίδα Ακρόπολις , Τρίτη, 4 Μαρτίου, Ετος ΙΓ, Περίοδος Β, Αριθ. Φυλ 4546
* Η Κωνσταντινιά Πατσή είναι Διευθύντρια του ΓΕ.Λ Τυρνάβου. Πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, κάτοχος Μεταπτυχιακού διπλώματος Master of Business Administration (MBA) του Staffordshire University
