ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΜΟΥΛΟΥΛΗΣ
Έ,κ Τυρνάδου τής Θεσσαλίας. Έσπούδασεν εις τό έν Άβήναις Πανεπιστήμιον τά γεωπονικά καί ειτα συνεπληρωσε τάς σπουδάς του έν Ευρώπη.
Τυγχάνει έκ τών άριστων καθηγητών τής ’Ανώτατης Γεωπονικής Σχολής καί υπηρετεί ήδη εις τό έν Θεσσαλονίκη Ποςνεπιστημιον. Διετέλεσε
μέλος τής Εφορείας καί των Α’ καί Β’ Διοικ. Συιμδουλίων τής Εταιρείας
■καί είναι ’ τών έπιλέκτων συνεργατών του Δελτίου «θεσσαλικά Χρονικά».
Ο Τύρναβος και η εξέλιξη του από παλιά έχει ένα άρρηκτο δέσιμο με την καλλιέργεια γης.Ηταν και είναι μια από τις μεγαλύτερες γεωργικές περιφέρειες της Θεσσαλίας.Παλαιότερα μέγαλη άνθηση γνώρισαν οι καλλιέργειες σιτηρών,οσπρίων,καπνού,βαμβακιού, γλυκάνισου,κ.λ.π.
Κατωτέρω παραθέτομε τάς καλλιεργηθείσας κατά
τό παρελθόν έτος 1936 εκτάσεις εις την επαρχίαν καί
τήν Κοινότητα Τυρνάβου κατά τάς πληροφορίας τών
γεωργικών υπηρεσιών Λαρίσης καί Τυρνάβου:
Επαρχία Τυρνάβου Κοινότης Τυρνάβου
έκτασις εις στρέμ. έκτ. εις στρ.
Σΐτος ……………….. 88.700 18.000
Κριθή ……………….. 14.400 1.500
Βρώμη ………………. 25.600 2.000
Βρίζα ………………. 2.800 100
Κουκιά ……………… 9.450 2.400
Γλυκάνισον ………….. 600 150
Καπνός ……………. 17.155 4.000
Βάμβαξ ……………. 3.042 250
Βίκος ……………….. 2.703 450
Ρόβη …………………. 2.000 350
’Αραβόσιτος …….. 13.060 70
Σουσάμι ……………. 3.500 110
Ρεβύθια ……………. 1.320 120
Φασόλια……………… 800 —
Φακή …………………. 385 —
Πατάτες ……………. 1.460 30
Κρεμμύδια ………… 575 120
Σκόρδα ……………. 190 80
Μποστανικά …….. 14.176 1.600
Γεωργικά εργαλεία καί γεωργικαί μηχαναί είς τήν
επαρχίαν Τυρνάβου κατά τό 1936 ύπήρχον τά εξής:
’Άροτρα …………………………. 3038 σιδηρά, 249 ξύλινα
Βενζινάροτρα …………………….. 7
Σβάρνες …………………………. 2047 σιδηραΐ, 1035 ξύλιν.
θεριστικά! μηχαναί ………………. 362
Άλωνιστικαί » …………………… 12
Χορτοπιεστικαί » ………………… 61
Σπαρτικοί » …………………….. 29
Έκκοκιστικαί » ………………….. 39
Ψεκαστήρες ……………………… 1479
Μηχανικοί θειωτήρες ……………… 96
Μηχαναί άπολυμάνσεως σίτου ……….. 5
Στον Τύρναβο ότι υπολογίζονται 40.000 στρέμματα τα οποία διατίθεντο για καλλιέργεια και για την κτηνοτροφία. Το παραπάνω νούμερο δεν περιλαμβάνει τις εκτάσεις αμπελοκαλλιέργειες και τις καλλιέργειες των μουριών.
Από τα παραπάνω στρέμματα τα 30.000 στρέμματα σπέρνονται κάθε χρόνο,10.000 στρέμματα είναι βοσκότοποι, που τα 2000 στρέμματα είναι καλλιεργήσιμα και 470 στρέμματά έλη και χέρσα γη. Από τους 25 ιδιοκτήτες που είχαν ιδιόκτητες εκτάσεις συνολικά 11.000 στρέμματα ,οι αγροί ανήκαν σε 180 κληρούχους με 50 — 150 στρ. που προήλθαν από την απαλλοτρίωση των Σουλτανικών και εκκλησιαστικών κτημάτων. Οι καπνοκαλλιεργητές τότε ανέρχονταν σε 520 και σε αυτούς παραχωρήθηκε κλήρος 7 1/2 στρεμ. και 10 στρεμ. σε 70 κηπουρούς.
Το Σουλτανικό τσιφλίκι ανήκε στην εκάστοτε Βαλιντέ (μητέρα του Σουλτάνου) ή ήταν ιδιοκτησία του Σουλτάνου Χαμίτ, ο οποίος αντάλλαξε το κτήμα παραχωρώντας στην μητέρα του ιδιόκτητα κτήματα στη Τουρκία. Όταν ο Σουλτάνος Χαμίτ εκθρονίσθηκε μέχρι και την οριστική απαλλοτρίωση το 1924 τα εισοδήματα του κτήματος τα εισέπραττε αντιπρόσωπος του Τουρκικού Δημοσίου το οποίο είχε δεσμεύσει την περιουσία του έκπτωτου Σουλτάνου. Το Σουλτανικό τσιφλίκι είχε έκταση 25.000 στρεμ. από τα οποία τα 24.000 σε δύο θέσεις Καμπύλ-Αγά και Αμάρι και τα υπόλοιπα σε διάφορες θέσεις ανάμεσα σε ιδιοκτησίες Τυρναβιτών. Εκτός από 7.000 στρεμ. μη καλλιεργήσιμης έκτασης καλλιεργούνταν από 14 κολλήγους. Από την απαλλοτρίωση 2125 έλαβαν ακτήμονες των Δελερίων και 125 κάτοικοι Τυρνάβου.
Η αμπελουργία καλλιεργούνταν σε μεγάλες εκτάσεις όπως και στο Καζακλαρ και στη Ραψάνη. Το κρασί Τυρνάβου ποιοτικά υπολείπονταν αυτό της Ραψάνης, δεν μπορούσε να διατηρηθεί γι αυτό ακόμα και στο μαύρο έβαζαν ρητίνη. Τα σταφύλια όπως το Ντιπαντίκι, κορυφαία ποικιλία ήταν γλυκύτατα και γευστικότητα για φαγητό και κατάλληλα για να μεταφερθούν. Λόγω της υπερπροσφοράς οι αγορές της Λάρισας και του Βόλου και άλλων πόλεων δεν μπορούσαν να απορροφήσουν όλη την παραγωγή και έτσι ένα μέρος πήγαινε για κρασί. Όταν η Μακεδονία απελευθερώθηκε μεγάλες ποσότητες ταξίδευαν για Θεσσαλονίκη και άλλες πόλεις της Μακεδονίας. Έγιναν και κάποιες δειγματολειπτικές αποστολές στο εξωτερικό στη Βιέννη.
Ανάμεσα λοιπόν στα σταφύλια, το κρασί,το πετιμέζι, μπήκε και το τσίπουρο προϊόν απόσταξης στέμφυλων και κρασιού στο Τύρναβο δε το έλεγαν Ρακί. Εξαιρετικής ποιότητας και προϊόν διπλής απόσταξης. Από αυτό προήλθε μετά από ειδική επεξεργασία και προσθήκη γλυκάνισου στην τελευταία απόσταξη και μαστίχα και άλλων αρωματικών ουσιών γνωστές ως συνταγή επιτυχίας μόνο στις οικογένειες Κατσάρου και Δομενικιώρη το γνωστό ούζο Τυρνάβου.
Η απόσταξη άλλοτε ήταν ελεύθερη και σοβαρό εισόδημα για κάθε παραγωγό, ειδιαίτερα σε περιόδους υπερπαραγωγής.
Για να καταλάβουμε οι νεότεροι την σημαντικότητα της ενασχόλησης με την παραγωγή τσίπουρο υπήρχε και το έθιμο να συμπεριλαμβάνεται στα προικοσύμφωνα και ένα ρακοκάζανο.
Μετά όμως από την επιβολή μεγάλης φορολογίας στο οινόπνευμα περιορίσθηκε η ελεύθερη απόσταξη. Αυτό δεν στάθηκε εμπόδιο σε 25-30 μεγαλοπαραγωγούς να παράγουν γύρω στα 80 με 100 χιλιάδες οκάδες τσίπουρο τα τελευταία χρόνια.
Μετά την φυλλοξήρα που κατέστρεψε την αμπελοκαλλιέργεια ο Τύρναβος και η Ραψάνη άρχισαν να να φυτεύουν τα κατεστραμμένα αμπέλια με μοσχεύματα Αμερικάνικα που προμηθεύον το από το Κρατικό φυτώριο Γεωργικής σχολής Λάρισας.
Εις τον Τύρναβον λειτουργούν δύο σωματεία άμπελοκτημόνων: τελευταίως Ιδρυθείς ’Αμπελουργικός πιστωτικός συνεταιρισμός διά τήν σύναψιν έκ μέρους τών μελών του μακροπροθέσμων δανείων, καί άπό τού 1924
ιδρυθείς Σύνδεσμος Άμπελοκτημόνων, εις άμεσον ευρισκόμενος κατά τήν έποχήν τής ίδρύσεώς του επαφήν
μέ τόν Πανελλήνιον Σύνδεσμον τόν έδρεύοντα έν Άθήναις, τοΰ όποιου πρώτος πρόεδρος έπί πολλά έτη διετέλεσεν άντιπρόσωπος τοΰ συνδέσμου Τυρνάβου Γ. Ροδόπουλος.
Γράφει η Μαλίτα Κατερίνα
