Με δήλωση μίας πρότασης, ο Ντόναλντ Τραμπ άνοιξε ένα παράθυρο στη διπλωματία για την επίλυση της σύγκρουσης ανάμεσα στο Ισραήλ και το Ιράν. Ο Αμερικανός πρόεδρος έδωσε περιθώριο δύο εβδομάδων για την απόφασή του. Αλλά σύμφωνα με το Reuters, ήξερε τουλάχιστον από τον Μάιο ότι το Ισραήλ θα μπορούσε να ετοιμάζει επίθεση στο Ιράν.
Τα τελευταία 24ωρα, ο Ντόναλντ Τραμπ έκανε όλο τον πλανήτη να προσπαθεί να μαντέψει αν τελικά θα αποφασίσει να εμπλακεί στον πόλεμο. Το βράδυ της Πέμπτης (ώρα Ελλάδας), με μήνυμα που έστειλε μέσω της εκπροσώπου του Λευκού Οίκου, μετέθεσε αυτή την απόφαση.
«Με βάση το γεγονός ότι υπάρχει σημαντική πιθανότητα για διαπραγματεύσεις που μπορεί να γίνουν ή να μη γίνουν με το Ιράν στο άμεσο μέλλον, θα πάρω την απόφασή μου για το αν θα προχωρήσω εντός των επόμενων δύο εβδομάδων», ήταν η λιτή δήλωση του Αμερικανού προέδρου, που μετέφερε η Καρολάιν Λέβιτ κατά τη διάρκεια του briefing, την έβδομη ημέρα της σύγκρουσης.
«Με μια σύντομη πρόταση, πέφτει αρκετά η θερμοκρασία για πιθανές αμερικανικές επιθέσεις στο Ιράν. Ενώ όλοι είκαζαν ότι ο Τραμπ θα αποφάσιζε σε 1-2 ημέρες, το παράθυρο της διπλωματίας άνοιξε, όχι διάπλατα, αλλά περισσότερο από μια χαραμάδα», σχολιάζει το BBC.
Όμως, το βρετανικό δίκτυο υπενθυμίζει πως η εμπειρία μας έχει δείξει πως «αυτός ο πρόεδρος μπορεί να ανατρέψει όλα όσα νομίζουμε ότι σκέφτεται μέσα σε μία στιγμή, με λίγες λέξεις σε μια ανάρτηση στα social media».
NYT: Νέες επιλογές για τον Τραμπ, με τη μετάθεση της απόφασης
Μεταθέτοντας δημόσια την απόφαση για το αν θα επιτεθεί στο Ιράν, ο Τραμπ εξασφαλίζει χρόνο και χώρο για περισσότερη διπλωματία και ανοίγει κάποιες νέες επιλογές, σχολιάζουν οι New York Times.
«Μπορεί να ελέγξει αν το Ιράν θεωρεί πιο ελκυστική τη συμφωνία- που ο ίδιος και ο απεσταλμένος του, Στιβ Γουίτκοφ, έβαλαν στο τραπέζι- τώρα που έχει υποστεί σημαντικές απώλειες σε ό,τι αφορά πυραύλους, εκτοξευτήρες, κάποιες πυρηνικές εγκαταστάσεις και στα ανώτερα κλιμάκια των ενόπλων δυνάμεών του», επισημαίνει η αμερικανική εφημερίδα.
«Επίσης, μπορεί να δίνει στο Ισραήλ χρόνο προκειμένου να δοκιμάσει να εισβάλει στις υπόγειες πυρηνικές εγκαταστάσεις του Φορντό με άλλους τρόπους», συνεχίζει, ενώ σημειώνει ότι ο Τραμπ με την κίνησή του δίνει χρόνο στη Ρωσία και την Κίνα να παρέμβουν.
«Αλλά επίσης μπορεί να άρχισε να αναρωτιέται ποιες θα είναι οι μακροπρόθεσμες συνέπειες για τον βομβαρδισμό της εγκατάστασης του Φορντό, μεταξύ άλλων επιθέσεις σε βάσεις και στρατιώτες των ΗΠΑ και ένα κίνητρο στο Ιράν να εφαρμόσει το πρόγραμμά του υπογείως», συμπληρώνουν οι NYT.
Axios: Ο Τραμπ θέλει να εξασφαλίσει 3 πράγματα
Με την αναφορά του σε πιθανότητα διαπραγματεύσεων στη δήλωσή του, ο Τραμπ αφήνει ανοιχτή την πόρτα για μια διπλωματική λύση τις επόμενες ημέρες, η οποία θα μπορούσε να αποτρέψει μια σημαντική κλιμάκωση στη Μέση Ανατολή, επισημαίνει το Axios.
Λίγη ώρα προτού στείλει το μήνυμά του, ο Αμερικανός πρόεδρος συσκέφθηκε με την ομάδα εθνικής ασφάλειας στην αίθουσα επιχειρήσεων του Λευκού Οίκου, για τρίτη φορά σε ισάριθμες ημέρες. Σκέφτεται σοβαρά να μπει στον πόλεμο, αλλά θέλει να διασφαλίσει ότι ισχύουν τρία πράγματα, σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους που επικαλείται το Axios:
- Ότι ένα στρατιωτικό πλήγμα είναι πραγματικά απαραίτητο.
- Ότι η επιχείρηση δεν θα σύρει τις ΗΠΑ σε έναν παρατεταμένο πόλεμο στη Μέση Ανατολή.
- Και πάνω από όλα, ότι πραγματικά αυτή η κίνηση θα πετύχει τον στόχο της καταστροφής του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν.
Από τον Μάιο η προετοιμασία των ΗΠΑ για μια επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν
Το Reuters αποκαλύπτει ότι η Ουάσινγκτον προετοιμαζόταν από τον Μάιο για μια επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν και καταγράφει, μέσα από μαρτυρίες πηγών, πώς τελικά ο Μπενιαμίν Νετανιάχου πήρε με το μέρος του τον Ντόναλντ Τραμπ.
Στις 13 Μαΐου, από τη Σαουδική Αραβία, ο Αμερικανός πρόεδρος έστειλε ένα μήνυμα στην Τεχεράνη. «Δεν θα επιτρέψουμε ποτέ η Αμερική και οι σύμμαχοί της να απειλούνται από την τρομοκρατία ή μια πυρηνική επίθεση. Τώρα είναι η ώρα να επιλέξουν. Αυτή τη στιγμή. Δεν έχουμε πολύ χρόνο να περιμένουμε. Τα πράγματα συμβαίνουν με πολύ γρήγορο ρυθμό», είχε πει.
Αν και δεν δόθηκε μεγάλη σημασία σε εκείνο το τελεσίγραφο, στο παρασκήνιο ήδη ήξερε ότι θα μπορούσε να επίκειται μια επίθεση στο Ιράν και ότι ίσως υπήρχαν ελάχιστα πράγματα που μπορούσε να κάνει για να την αποτρέψει, σύμφωνα με δύο Αμερικανούς αξιωματούχους.
Έως τα μέσα Μαΐου, το Πεντάγωνο άρχισε να καταρτίζει λεπτομερή σχέδια έκτακτης ανάγκης για να βοηθήσει το Ισραήλ αν υλοποιούσε τη μακροχρόνια φιλοδοξία του να πλήξει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, λένε οι αξιωματούχοι. Και οι ΗΠΑ ήδη είχαν εκτρέψει χιλιάδες αμυντικά όπλα από την Ουκρανία προς τη Μέση Ανατολή, προετοιμαζόμενες για μια πιθανή σύγκρουση, σύμφωνα με Δυτική πηγή που έχει γνώση του ζητήματος και άλλη από την Ουκρανία.
Μιλώντας με δεκάδες κυβερνητικούς αξιωματούχους, ξένους διπλωμάτες και έμπιστους του Τραμπ, για τις εβδομάδες και τις ημέρες προτού αποφασίσει να υποστηρίξει την επιχείρηση του Ισραήλ το Reuters σκιαγραφεί μια ιδιαίτερα αποκαλυπτική εικόνα. Εκείνη μιας μακράς, μυστικής διαδικασίας προετοιμασίας και ενός προέδρου ο οποίος για εβδομάδες ήταν διχασμένος ανάμεσα στη διπλωματία και την υποστήριξη της στρατιωτικής δράσης. Και τελικά πείστηκε εν μέρει από έναν σύμμαχο του οποίου τις ενέργειες δεν έλεγχε πλήρως.
Παρότι περιγράφει τον εαυτό του ως ειρηνοποιό, αρκετοί έμπιστοι πολιτικοί σύμμαχοί του τον πίεζαν να υποστηρίξει μια ισραηλινή επίθεση στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Και οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών εκτιμούσαν ότι μία μονομερής ισραηλινή επίθεση ήταν πιθανή, ακόμα κι αν ο Τραμπ ήθελε να περιμένει, σύμφωνα με δύο Αμερικανούς αξιωματούχους.
Αν και δεν είναι σαφές αν ο Νετανιάχου ή άλλοι σύμμαχοι του Τραμπ τον έκαναν να πει «ναι» στα σχέδια του Ισραήλ, τις ημέρες πριν από την επίθεση τουλάχιστον δεν ήταν στο «όχι», αναφέρουν οι πηγές του Reuters. Αυτό βοήθησε το Ισραήλ να αναλάβει δράση.
Το μήνυμα τον Απρίλιο, η προετοιμασία των ενόπλων δυνάμεων και τα όπλα στο Ισραήλ
Μία από τις πρώτες ενδείξεις ότι ο Τραμπ μπορεί να εγκρίνει μια ισραηλινή επίθεση ήρθε τον Απρίλιο. Στις 17 Απριλίου, κατά τη διάρκεια συνάντησης ο υπουργός Άμυνας της Σαουδικής Αραβίας μετέφερε ένα σαφές μήνυμα στον πρόεδρο του Ιράν, Μασούντ Πεζεσκιάν: Πάρτε σοβαρά την πρόταση του Τραμπ για διαπραγμάτευση, επειδή αποτελεί έναν τρόπο να αποφευχθεί ο κίνδυνος του πολέμου με το Ισραήλ. Το Reuters δεν εξακρίβωσε αν αυτό το μήνυμα εστάλη εκ μέρους της Ουάσινγκτον, ή αν το πήραν σοβαρά οι ηγέτες του Ιράν.
Στο μεταξύ, οι IDF και ο επικεφαλής της Κεντρικής Διοίκησης των ΗΠΑ, στρατηγός Μάικλ Κουρίλα, συζητούσαν λεπτομερείς πληροφορίες για το πυραυλικό και πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και βήματα που θα απαιτούνταν για να προστατευθούν τα αμερικανικά στρατεύματα και το Ισραήλ σε μια σύγκρουση με το Ιράν.
Την ίδια ώρα, οι ΗΠΑ διοχέτευαν στο Ισραήλ όπλα που θα ήταν χρήσιμα για έναν πόλεμο με το Ιράν. Σε μια περίπτωση, στις αρχές Μαΐου, ένα μεγάλο φορτίο αμυντικών πυραύλων που αρχικά προορίζονταν για την Ουκρανία, άλλαξε προορισμό, για το Ισραήλ, κάτι που προκάλεσε ανησυχία στο Κίεβο.
Από τους πρώτους μήνες της θητείας του Τραμπ, το Ισραήλ είχε προτείνει στην Ουάσινγκτον διάφορες επιλογές για επίθεση στις εγκαταστάσεις του Ιράν. Παρότι ο Αμερικανός πρόεδρος είχε απορρίψει αυτές τις ιδέες, λέγοντας ότι προτιμούσε προς το παρόν τη διπλωματία, αρκετά άτομα από τον κύκλο του δήλωσαν ότι ποτέ δεν ήταν απόλυτα αντίθετος στη χρήση στρατιωτικής βίας εναντίον του Ιράν.
Τελικά, δεν υπήρξε κάποιο γεγονός που έγειρε την πλάστιγγα. Η μία εκτίμηση είναι πως έπειτα από μήνες που δεν υπήρχε πρόοδος μέσω της διπλωματίας, φαίνεται ότι πίεση των Ισραηλινών και των συμμάχων του τελικά πέτυχε τον στόχο της. Αλλά υπήρχε και κάτι άλλο. Καθώς οι αμερικανικές πληροφορίες έδειχναν ότι το Ισραήλ μπορεί να προχωρούσε σε επίθεση, με ή χωρίς την υποστήριξη των ΗΠΑ, αν δεν τη στήριζε μπορεί να φαινόταν ότι ο Λευκός Οίκος αιφνιδιάστηκε. Ή χειρότερα, να εμφανιζόταν ότι πήγαινε κόντρα σε έναν παλιό σύμμαχο.
Μέχρι τη στιγμή που μίλησε με τον Νετανιάχου στις 9 Ιουνίου- μία από τις πολλές μεταξύ τους τηλεφωνικές επικοινωνίες των τελευταίων ημερών- η στάση του Τραμπ ήταν εκείνης της σιωπηλής, αν όχι ρητής, έγκρισης, λένε Αμερικανός και Ισραηλινός αξιωματούχος. Έως τις 11 Ιουνίου ήταν σαφές στην Ουάσινγκτον ότι τα σχέδια του Ισραήλ ήταν έτοιμα. Την επόμενη ημέρα, η Ουάσινγκτον έστειλε επίσημη διπλωματική νότα σε αρκετούς συμμάχους στην περιοχή, προειδοποιώντας τους ότι επίκειται επίθεση. Εκείνο το βράδυ το Ισραήλ εξαπέλυσε μπαράζ επιθέσεων.
