Ημέρα Εθνικής Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης
Κάθε 14 Σεπτεμβρίου, η Ελλάδα τιμά την μνήμη των εκατομμυρίων Ελλήνων που βίωσαν τη φρίκη της Γενοκτονίας στις αρχές του 20ού αιώνα. Μια σκοτεινή περίοδος της ιστορίας μας, όπου η βαρβαρότητα και ο ξεριζωμός σημάδεψαν ανεξίτηλα τη ζωή εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων.
Η Γενοκτονία των Ελλήνων αποτελεί ένα από τα πιο σκοτεινά κεφάλαια της σύγχρονης ιστορίας. Ήταν μια συστηματική και οργανωμένη προσπάθεια εξόντωσης του ελληνικού πληθυσμού της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης από τις οθωμανικές αρχές και αργότερα από το νεοσύστατο τουρκικό κράτος. Οι διωγμοί, οι σφαγές, οι εκτοπίσεις και οι απελάσεις είχαν ως αποτέλεσμα τον βίαιο εκπατρισμό εκατομμυρίων Ελλήνων και την καταστροφή αιώρες ιστορίας και πολιτισμού.
Γιατί τιμούμε αυτή την ημέρα;
Η 14η Σεπτεμβρίου είναι μια ημέρα μνήμης, αλλά και μια ημέρα υπόσχεσης. Τιμούμε τα θύματα της Γενοκτονίας, κρατάμε ζωντανή τη μνήμη τους και μεταφέρουμε στις νεότερες γενιές την ιστορική αλήθεια. Είναι μια ημέρα που ανανεώνουμε τη δέσμευσή μας για την ειρήνη, την αλληλεγγύη και τον σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα. Η Ημέρα Εθνικής Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το Τουρκικό Κράτος καθιερώθηκε με ομόφωνη απόφαση της Βουλής των Ελλήνων στις 24 Σεπτεμβρίου 1998 και τιμάται κάθε χρόνο στις 14 Σεπτεμβρίου. Την πρωτοβουλία είχαν τρεις βουλευτές του ΠΑΣΟΚ με μικρασιατική καταγωγή, ο Γιάννης Καψής, ο Γιάννης Διαμαντίδης και ο Γιάννης Χαραλάμπους, οι οποίοι κατέθεσαν τη σχετική πρόταση νόμου στις 12 Μαΐου 1997. Στην εισηγητική έκθεση ανέφεραν, μεταξύ άλλων, ότι:
Η κατάρρευση των ελληνικών δυνάμεων το 1922 στη Μικρά Ασία, οι σφαγές, λεηλασίες και η προσφυγιά που ακολούθησαν, αποτελούν το αποκορύφωμα μιας συστηματικής προσπάθειας εξόντωσης του ελληνικού στοιχείου από τα χώματα της Μικρά Ασίας, που έβαλε τέρμα στην τρισχιλιετή παρουσία του στην πέραν του Αιγαίου Ελλάδα, μια περιοχή όπου αναπτύχθηκε η ωριμότερη φάση του ελληνικού πολιτισμού […] την τερατώδη αυτή γερμανική σύλληψη πρώτοι οι Νεότουρκοι ανέλαβαν να κάνουν πράξη. Και κοντά στις βάρβαρες ασιατικές μεθόδους του βίαιου εξισλαμισμού, του γενιτσαρισμού και των κατά τακτά διαστήματα φυλετικών εκκαθαρίσεων ήρθε να προστεθεί η τευτονική ψυχρή μεθοδικότητα με τη λειτουργία των περίφημων ταγμάτων εργασίας.
Η γενοκτονία των Ελλήνων πραγματοποιήθηκε παράλληλα με γενοκτονίες σε βάρος και άλλων χριστιανικών πληθυσμών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, δηλ. των Αρμενίων και των Ασσυρίων. Οι εκτιμήσεις για τις ανθρώπινες απώλειες την περίοδο από το 1912 ως το 1922 ξεκινούν από 200-300 χιλιάδες και φτάνουν, κατά ορισμένους Έλληνες μελετητές τις 800.000- 1.200.000 ανθρώπους.
Η Γενοκτονία των Ελλήνων είναι ένα τραύμα που σημάδεψε την ταυτότητά μας ως Έλληνες. Ωστόσο, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η μνήμη δεν είναι μόνο πόνος, αλλά και δύναμη. Μας διδάσκει να είμαστε αλληλέγγυοι σε όσους υφίστανται αδικίες, να αγωνιζόμαστε για την ελευθερία και τη δημοκρατία και να προασπίζουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα.
