Συνέντευξη στον ΛΕΥΤΕΡΗ ΠΑΠΑΣΤΕΡΓΙΟΥ
Το 2020, η χρονιά που εδώ και λίγες ώρες έφυγε για να εγγραφεί στο ιστορικό υποσυνείδητο, είναι δεδομένο πως θα λειτουργεί ως πυροκροτητής του ατομικού μας υποσυνείδητου για δεκαετίες. Ήταν η χρονιά που «εγκλώβισε» τον χρόνο, στις πραγματικές, γήινες, διαστάσεις. Ίσως, γιατί ο χρόνος μετρήθηκε περισσότερο από ποτέ στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας και στα κρεβάτια των νοσοκομείων που έπαψαν να είναι άψυχα κτίρια και μετατράπηκαν σε Ναούς ανθρώπινης προσευχής και αρένες θανάτου.
Πριν λίγες μέρες η Ελευθερία Τσιτσανούδη, μια εργαζόμενη νοσηλεύτρια στη Μονάδα Αυξημένης Φροντίδας κλινικής COVID 19 στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Λάρισας «έγινε θέμα» επειδή σκέφτηκε να δώσει χαρά στους ασθενείς του Πανεπιστημιακού, κατασκευάζοντας μόνη της και μοιράζοντάς τους χριστουγεννιάτικα στολίδια. Σκέφτηκα λοιπόν, με αυτήν ακριβώς την αφορμή, να μιλήσω μαζί της για όλα όσα συμβαίνουν εκεί μέσα, εκεί που εγκλωβίζεται ο χρόνος.
Η ίδια, έχοντας εργαστεί στο παρελθόν σε διεθνείς αποστολές του τομέα υγείας είναι εξοικειωμένη με της πανδημίες. Πόσο εξοικειωμένος όμως μπορεί να είναι κάποιος με τον θάνατο; Τι βλέπει και τι ακούει γύρω του; Η Ελευθερία Τσιτσανούδη μου προκαλεί εντύπωση. Ίσως επειδή έχω μάθει να διαβάζω πολλές γραμμές στις απαντήσεις των ερωτήσεών μου. Αντιλαμβάνομαι όμως, σχεδόν ασυναίσθητα, πως ένας άνθρωπος που έχει μάθει να ιεραρχεί τα πλέον βασικά στη ζωή, είναι αδύνατο να προσπαθήσει να εντυπωσιάσει….
Κυρία Τσιτσανούδη υπηρετείτε πολλά χρόνια τον χώρο της υγείας. Έχετε εργαστεί και σε εντατικές μονάδες, καθώς και σε διεθνείς αποστολές, ενώ η εμπειρία σας ως νοσηλεύτρια στην αντιμετώπιση επιδημιών είναι πολύ σημαντική, ξεκινώντας από τον ιό Έμπολα. Γιατί επιλέξατε μία τέτοια διαδρομή;
Χαίρετε. Καταρχήν, σας ευχαριστώ για την τιμή. Δεν γνωρίζω εάν επέλεξα ή με επέλεξαν αυτές οι μεγάλες προκλήσεις. Το μόνο δικό μου κριτήριο ήταν η απάντηση σε μια βαθιά ανθρωπιστική πρόκληση, την πρόκληση της υπεράσπισης της υγείας και του ανθρώπου στον οποίο οφείλω κάθε φορά να προσφέρω την καλύτερη δυνατή νοσηλεία.
Φαντάζομαι πως αυτός ο χρόνος ήταν ο πιο δύσκολος ολόκληρης της μέχρι σήμερα θητείας σας…
Ναι, ήταν ο πιο δύσκολος.
Αναρωτιέμαι… για όλους εμάς ο χρόνος μετράει με λεπτά και ώρες, καθισμένοι στους καναπέδες μας και ασκώντας κριτική κατά πάντων. Ο δικός σας χρόνος, πώς μετριέται μέσα στις εντατικές μονάδες;
Ο χρόνος μέσα στις μονάδες και στις πτέρυγες του covid 19 δεν μετριέται. Δεν υπάρχει χρόνος εκεί μέσα. Δεν ξέρω εάν σταματά ή εάν τρέχει πολύ γρήγορα, ξέρω μόνον ότι είναι πολύτιμος, ακριβός, όπως και η κάθε ζωή που διακυβεύεται, η κάθε ζωή που πρέπει να σωθεί και να διασωθεί.
Ποια ήταν η πιο έντονη στιγμή που βιώσατε μέσα στην Μονάδα Εντατικής Θεραπείας το προηγούμενο διάστημα;
Βρίσκομαι στη ΜΑΦ covid 19 και φροντίζω τους ασθενείς, ένα διασωληνωμένο και δύο αποσωληνωμένους, ώρα 2 τη νύχτα. Έχω γυρισμένη την πλάτη μου προς αυτούς και ετοιμάζω ενδοφλέβια..
-Τι κουκλάκι είσαι εσύ ψελλίζει η μια ασθενής… γυρίζω και τη ρωτάω αν θέλει κάτι…
– Μόλις πέρασε ένα κοριτσάκι μικρό όμορφο με μαύρα μαλλάκια μου απαντάει με χαμόγελο…
-Τι φορούσε; τη ρωτάω..
-Πράσινο φορεματάκι, μου απαντά και μου χαμογέλασε…
Τα μάτια μου βούρκωσαν κάτω από την μάσκα, την προσωπίδα…
Νωρίς τα ξημερώματα έφυγε η διασωληνωμένη ασθενής…
Θεέ μου – ψέλλισα – δώσε μου δύναμη να φανώ αντάξια στο έργο μου σαν άνθρωπος και σαν επαγγελματίας υγείας! Αυτά ζούμε καθημερινά εγώ και όλοι οι συνάδελφοι μου στα νοσοκομεία παλεύοντας με τον ιό, τους θετικούς ασθενείς, ξεπερνώντας τον εαυτό μας και τα όρια μας, ενάντια στην αγωνία και στην κόπωση. Διοίκηση, ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό είμαστε σε έναν πόλεμο, που πρέπει να νικήσουμε.
Θα θέλατε να μου πείτε ποια είναι η σκέψη σας καθώς κοιτάζετε στα μάτια τον ασθενή που μεταφέρεται στην Μονάδα Εντατικής Θεραπείας;
Βλέπω τα μάτια της μητέρας μου. Βλέπω τα μάτια του πατέρα μου που έχασα πριν λίγους μήνες. Βλέπω τους γονείς μου στα μάτια των ασθενών.
Και ποια είναι η τελευταία σας σκέψη, πριν κλείσετε τα μάτια σας το βράδυ;
Πότε θα τελειώσει αυτός ο πόλεμος, πότε θα ξανάρθουν όμορφες εικόνες στην καθημερινότητά μας, πότε θα ξανανιώσουμε ασφαλείς, χωρίς την απειλή του αόρατου εχθρού.
Η πανδημία του κορωνοϊού έχει μεταβάλλει τις συνθήκες κάθε ανθρώπινης δραστηριότητας σε ολόκληρο τον πλανήτη. Έχει μεταβάλλει σε ένα σημαντικό βαθμό και τις ανθρώπινες συμπεριφορές. Πόσο έχει αλλάξει εσάς, το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό;
Η πανδημία έφερε ένα στρες, ένα άγχος, καθώς η απειλή είναι αόρατη και με αγωνία προσπαθούμε να ανταπεξέλθουμε. Ταυτόχρονα, αύξησε την αλληλεγγύη μεταξύ των συναδέλφων. Νοιάζεται ο ένας για τον άλλον, συμπαραστέκεται ο ένας στον άλλον. Η συνεργατικότητα στη σχέση επιβάλλεται, χρειάζεται μια διαρκής ένωση δυνάμεων. Αύξησε νομίζω και την έννοια της ενσυναίσθησης.
Πρόσφατα πήρατε μια πρωτοβουλία και κατασκευάσατε χριστουγεννιάτικα στολίδια τα οποία μοιράσατε στους ασθενείς του Πανεπιστημιακού. Ποια ήταν η σκέψη σας; Και ποια η αντίδραση τους;
Ήταν μια πολύ αυθόρμητη κίνηση. Ξύπνησα χαράματα για να φύγω για το Νοσοκομείο και σκέφτηκα ότι λίγες χριστουγεννιάτικες μπάλες μπορούν να καταφέρουν πολλά, να δώσουν νότες αισιοδοξίας και μια πολυπόθητη ανάταση μεταξύ των ασθενών στο Νοσοκομείο μας, το οποίο το τελευταίο διάστημα σήκωσε ένα εξαιρετικό βάρος. Σκέφτηκα να μοιράσω τις κόκκινες μπάλες στους νοσηλευόμενους. Αυτή η τόσο απλή κίνηση προκάλεσε ένα κύμα συγκίνησης στον θάλαμο, με ασθενείς να κλαίνε από χαρά και να χαμογελούν. Κάποιοι μου είπαν ότι ήταν το καλύτερο δώρο που πήραν ποτέ στη ζωή τους, ήθελαν να κεράσουν, να νικήσουν τον ιό και να πάνε να φέρουν γλυκά, κάποιος κρέμασε τη μπάλα στον λαιμό του, την έσφιγγε στα χέρια του, άλλοι με χαρά μικρού παιδιού ύψωναν τα φιογκάκια και τις κορδέλες και τις κοίταζαν για ώρα…Ήταν μια απλή υπενθύμιση ανθρωπιάς και ψυχικής δύναμης, η οποία είναι ίσως και ένα από τα μεγαλύτερα όπλα κατά της πανδημίας.
Οι ειδικοί και οι επιστήμονες προβλέπουν ένα τρίτο κύμα, και ενδεχομένως πιο άγριο, κορωνοϊού. Θα τα καταφέρουμε; Θα τα καταφέρετε;
Θα τα καταφέρουμε. Δεν έχουμε άλλο δρόμο από το να τα καταφέρουμε. Θα αντέξουμε.
Τι θα λέγατε σε όλους αυτούς που εκφράζουν ακόμα δυσπιστία απέναντι στον ιό και στο εμβόλιο; Ποιο είναι το μήνυμα που θα θέλατε να τους στείλετε;
Ακούστε με. Μια επίσκεψη στους θαλάμους νοσηλείας των ασθενών με Covid 19 θα έπειθε και τον πλέον δύσπιστο για την επιθετικότητα του εχθρού και το μέγεθος της απειλής. Εύχομαι και προσεύχομαι κανείς ποτέ να μη βρεθεί σε μια τέτοια θέση, αλλά αυτή η ευχή για να πραγματοποιηθεί και να ξανανιώσουμε ασφαλείς, προϋποθέτει και τη λήψη των προληπτικών μέτρων, όπως δηλαδή είναι ο εμβολιασμός. Οφείλουμε να εμπιστευτούμε την επιστήμη και το εμβόλιο, που είναι και το μεγάλο όπλο ενάντια στην τυραννία αυτής της πανδημίας.
