Αύριο, Κυριακή 11 Μαΐου, η Αλβανία θα διεξαγάγει τις πρώτες βουλευτικές εκλογές από τότε που η χώρα ξεκίνησε επίσημα τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση τον Ιούλιο του 2022.
Ο πρωθυπουργός Έντι Ράμα και το κυβερνών Σοσιαλιστικό Κόμμα (SP) στοχεύουν και οι δύο σε μια ιστορική τέταρτη θητεία. Εν τω μεταξύ, η αντιπολίτευση παραμένει κατακερματισμένη, με το Δημοκρατικό Κόμμα (DP) να είναι η δεύτερη ισχυρότερη πολιτική δύναμη, ακολουθούμενο από μια σειρά μικρότερων πολιτικών κομμάτων και κινημάτων.
Η επερχόμενη ψηφοφορία θεωρείται ευρέως ως μια αποφασιστική στιγμή για τη δημοκρατική πορεία της Αλβανίας, τη δέσμευσή της στην καταπολέμηση της διαφθοράς και τη μακροχρόνια φιλοδοξία της να ενταχθεί στην ΕΕ.
Συνολικά 3,7 εκατομμύρια Αλβανοί πολίτες έχουν δικαίωμα να εκλέξουν 140 μέλη του κοινοβουλίου, με την αλβανική διασπορά να συμμετέχει στην ψηφοφορία για πρώτη φορά.
Το Σοσιαλιστικό Κόμμα ξεκίνησε την προεκλογική του εκστρατεία το μεσημέρι της 12ης Απριλίου, μια στιγμή γεμάτη συμβολισμούς.
Η εναρκτήρια εκδήλωση περιελάμβανε μια σκηνή σχεδιασμένη να μοιάζει με τη σημαία της ΕΕ με 12 αστέρια, υπογραμμίζοντας το κεντρικό μήνυμα του κόμματος, δηλαδή ότι η ένταξη στην ΕΕ παραμένει ο βασικός πολιτικός του στόχος. Το σύνθημα της εκστρατείας του κόμματος, «Αλβανία 2030 στην ΕΕ», υπογραμμίζει περαιτέρω αυτό το μήνυμα.
«Μόνο εμείς κρατάμε το ευρωπαϊκό μέλλον της Αλβανίας στα χέρια μας», δήλωσε ο πρωθυπουργός Ράμα, προτρέποντας τους ψηφοφόρους να υποστηρίξουν το Σοσιαλιστικό Κόμμα, το οποίο, όπως λέει, είναι η μόνη πολιτική δύναμη ικανή να επιτύχει την ένταξη στην ΕΕ.
Μπορεί το Σοσιαλιστικό Κόμμα να εγγυηθεί την ένταξη στην ΕΕ;
Ωστόσο, οι πολιτικοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι η ένταξη στην ΕΕ είναι πρωτίστως μια τεχνική διαδικασία που βασίζεται στην εκπλήρωση συγκεκριμένων κριτηρίων που έχουν τεθεί από τις υποψήφιες χώρες από τις Βρυξέλλες. Αυτά τα κριτήρια υπερβαίνουν τα πολιτικά συνθήματα και απαιτούν βιώσιμη θεσμική μεταρρύθμιση.
«Η χρήση της ένταξης στην ΕΕ ως προεκλογικό μήνυμα βλάπτει το πραγματικό νόημα της διαδικασίας, επειδή η Αλβανία πρέπει να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις, να οικοδομήσει ένα λειτουργικό κράτος δικαίου, να καταπολεμήσει τη διαφθορά και να περάσει από έναν ευρύ κοινωνικό μετασχηματισμό», δήλωσε στην DW ο πολιτικός αναλυτής Afrim Krasniqi, εκτελεστικός διευθυντής του Αλβανικού Ινστιτούτου Πολιτικών Σπουδών.
«Αυτή η υπόσχεση είναι μια θεαματική προσέγγιση», λέει ο Elvin Luku, καθηγητής επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο των Τιράνων. «Δώδεκα χρόνια στην εξουσία έχουν εξαντλήσει αυτήν την κυβέρνηση, επομένως η υπόσχεση για ένα διαβατήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης φαίνεται να είναι η μόνη επιλογή που έχει απομείνει για να ενισχύσει την εκστρατεία».
«Αυτός είναι ο ισχυρότερος συνασπισμός που έχει δει η Αλβανία εδώ και 32 χρόνια», δήλωσε ο Sali Berisha, πρώην πρωθυπουργός και ηγέτης του Δημοκρατικού Κόμματος (DP), τον Μάρτιο, καθώς παρουσίαζε τη Συμμαχία για μια Μεγαλοπρεπή Αλβανία, μια συμμαχία κομμάτων της αντιπολίτευσης.
Σε μια προσπάθεια να κερδίσει την εμπιστοσύνη και την υποστήριξη των ψηφοφόρων στις 11 Μαΐου, αυτή η συμμαχία υπόσχεται να βελτιώσει το βιοτικό επίπεδο των πολιτών, με προτάσεις όπως η αύξηση του μέσου μισθού στα 1.200 ευρώ (1.363 δολάρια) και η αύξηση των συντάξεων κατά 20%.
Ωστόσο, μετά από 12 χρόνια στην αντιπολίτευση και με αρκετές διαιρέσεις εντός του DP, οι προκλήσεις συνεχίζονται.
Κατηγορίες για διαφθορά
Παρόλο που η απελευθέρωση του Μπερίσα από κατ’ οίκον περιορισμό, αφού η αλβανική δικαιοσύνη απήγγειλε κατηγορίες διαφθοράς εναντίον του, αναζωογόνησε για λίγο τη βάση του DP, ο πρώην πρωθυπουργός παραμένει υπό έρευνα στην πατρίδα του και υπό κυρώσεις τόσο από τις ΗΠΑ όσο και από το Ηνωμένο Βασίλειο για διαφθορά και υπονόμευση της δημοκρατίας, περιορίζοντας την αξιοπιστία του στη διεθνή σκηνή.
Ο σύμμαχος του Μπερίσα, Ιλίρ Μέτα, πρώην πρόεδρος και ηγέτης του Κόμματος της Ελευθερίας, παραμένει υπό κράτηση, καθώς συνελήφθη το 2024 με κατηγορίες διαφθοράς και νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.
Σύμφωνα με τον Κράσνικι, ο κατάλογος των υποψηφίων που συμμετέχουν στην αντιπολίτευση δείχνει σαφώς ότι ο στόχος της αντιπολίτευσης είναι να εξασφαλίσει ασυλία και προστασία για τα πρόσωπα που βρίσκονται υπό έρευνα και όχι να αναμορφωθεί.
Νέα κόμματα επιδιώκουν να ανατρέψουν την αλβανική πολιτική σκηνή
Σε ένα εκλογικό τοπίο που κυριαρχείται εδώ και καιρό από το SP και το DP, αρκετά νέα κόμματα έχουν εισέλθει στην κούρσα, ελπίζοντας να προσφέρουν μια μεταρρυθμιστική εναλλακτική λύση.
Μεταξύ αυτών είναι το Levizja Bashki (Το Κίνημα Μαζί), ένα αριστερό κίνημα με ρίζες στον ακτιβισμό των πολιτών, το Shqipëria behet (Φτιάχνοντας την Αλβανία), ένα κόμμα που γεννήθηκε από την υπεράσπιση κατά της διαφθοράς, και το Mundesia (Η Ευκαιρία), του οποίου ηγείται ο επιχειρηματίας και πρώην βουλευτής Agron Shehaj.
Ενώ οι πρώτες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι αυτά τα νέα κόμματα έχουν περιορισμένες πιθανότητες να έχουν σημαντικό αντίκτυπο, οι αναλυτές βλέπουν τη συμμετοχή τους ως θετική εξέλιξη για την αλβανική δημοκρατία.
«Για πρώτη φορά, βλέπουμε νέα κόμματα που δεν είναι απλώς παρακλάδια των παλιών, αλλά που προσφέρουν στους ψηφοφόρους άλλες εναλλακτικές λύσεις. Αυτό βοηθά να γίνει η πολιτική λιγότερο συγκεντρωτική», λέει ο Krasniqi.
Πηγή DW
