Το Άξιον Εστί είναι ένας ύμνος προς την Παναγία μας. Τα πολύ παλιά χρόνια δεν ψάλλονταν γιατί δεν τον γνωρίζαμε τον ύμνο αυτόν. Κάποτε στο Άγιον Όρος σε ένα κελί κοντά στις Καρριές υπήρχε ένας γέροντας με έναν υποτακτικό.
Εκείνο το βράδυ ο γέροντας του κελιού έφυγε και πήγε στο πρωτάτο στο νυν Άξιον Εστί και ζήτησε από τον υποτακτικό να μείνει στο κελί να προσέχει για τυχόν ληστές, πειρατές που υπήρχαν εκείνη την εποχή και να κάνει εκεί την αγρυπνία.
Έφυγε λοιπόν ο γέροντας και ο Υποτακτικός ξεκίνησε να κάνει την ακολουθία μόνος του. Κάποια στιγμή χτυπάει η πόρτα και μπαίνει μέσα ένας μοναχός άγνωστος και ζήτησε την φιλοξενία του. Ο υποτακτικός δέχτηκε αλλά του εξήγησε ότι κάνει την ακολουθία και να κάτσει μαζί του να συνεχίσουν. Μόλις φτάσανε στο σημείο της ακολουθίας που θα λέγανε ”την τιμιωτέρα του χερουβίμ” είπε ο υποτακτικός αυτό που γνώριζε και ο άγνωστος μοναχός τον ρώτησε αν μπορούσε να πει κάτι. Και τότε είπε το Άξιον Εστί. Αμέσως εντυπωσιάστηκε ο υποτακτικός και του ζήτησε να το ξαναπεί για να το θυμάται. Τότε ο μοναχός πήρε μια πέτρινη πλάκα και ξεκίνησε να γράφει με το δάχτυλο πάνω στην πέτρα.
Παραξενεύτηκε ο υποτακτικός και ο μοναχός τότε του εξήγησε ότι είναι Άγγελος Κυρίου Αρχάγγελος Γαβριήλ και του λέει: εμείς έτσι ψάλλουμε την Παναγία και έτσι να ψάλλετε και εσείς.”
Έτσι καθιερώθηκε. Στο κελί υπήρχε μια εικόνα της Παναγίας η οποία μετά από αυτό το βράδυ ονομάστηκε Άξιον Εστί και μεταφέρθηκε στο Πρωτάτο.
