ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΜΟΥΛΟΥΛΗΣ
Έ,κ Τυρνάδου τής Θεσσαλίας. Έσπούδασεν εις τό έν Άβήναις Πανεπιστήμιον τά γεωπονικά καί ειτα συνεπληρωσε τάς σπουδάς του έν Ευρώπη.
Τυγχάνει έκ τών άριστων καθηγητών τής ’Ανώτατης Γεωπονικής Σχολής καί υπηρετεί ήδη εις τό έν Θεσσαλονίκη Ποςνεπιστημιον. Διετέλεσε
μέλος τής Εφορείας καί των Α’ καί Β’ Διοικ. Συιμδουλίων τής Εταιρείας
■καί είναι ’ τών έπιλέκτων συνεργατών του Δελτίου «θεσσαλικά Χρονικά».
Ο Τύρναβος, πρωτεύουσα πρό του 1912 ήταν πρωτεύουσα του τέως Δήμου Τυρνάβου. Περιελάμβανε τον κάμπο της Λάρισας που έδινε ζωή ο αργυροδίνης Πηνειός. Στον Δήμο Τυρνάβου ανήκαν και οι Δήμοι Ολύμπου και Γόννων.
Στην απογραφή του 1928 ο πληθυσμός του ήταν 7.198 κάτοικοι, μαζί με τους 1.000-1.500 κουτσοβάχικος πληθυσμός .Οι συνοικισμοί και τα χωριά του Τυρνάβου τότε ήταν: Καζακλάρι (Άμπελών) 3156 κατ., Τσαϊρλί (Βρυότοπος) 496, Τατάρι (Φαλάνη) 1261, Όρμάν – Τσιφλίκι (Δασοχώρι) 110, Γιάννουλη 133, Δένδρα – Ντουρσανάδες(Δένδρα) 256, Τσιαταλάρι (Πλατανούλι) 295, Όκτσιλάρι (‘Αγία Σοφία) 155, Καρατζόλι (Άργυροπούλι) 1178,Λυγαριά 27, Γκριτζόδαλι (Βοτανοχώρι) 34, Δελέρια 501,Έδρενόζι 110, Κουτάφι 317 .Τα τρία τελευταία αποτελούσαν συνοικισμούς του χωριού Μουσαλάρι Ροδιά 673κατ.Έκτος του Τυρνάδου, τοΰ Ταταριοΰ, των Δένδρων -Δουρσανάδων καί Τσαταλαριοΰ στά άλλα χωρία κατοικούσαν Τούρκοι. Ελληνες όμως από διάφορα μέρη αγόρασαν αγρούς και έτσι τούς όποιους αντικατέστησαν
Σό Καζακλάρι Μωραΐτες (Αρκάδες), Μακεδόνες, Ήπειρώται καί ’Ολύμπιοι. Στό Τσαϊρλί Μακεδόνες καί Ήπειρώται, είς τά
Δελέρια καί Μουσουλάρι ’Ολύμπιοι καί άπό άλλα μέρη. Σε ολα τά χωριά έγκατεστάθησαν καί Κουτσόβλαχοι, σταδιακά καί πρόσφυγες, κυρίως στην Γκριτζόβαλι, στη δε Γιάννουλη μόνον πρόσφυγες.
Στη τουρκοκρατία και μέχρι της προσάρτησης στον Τύρναβο υπήρχε κοινότητα η οποία κατά καιρούς χρέη Προέδρου εκτελούσε ο Μητροπολίτης Λάρισας. Τα έσοδα κυρίως προέρχονταν αό την διαχείριση των κτημάτων των εκκλησιών του Προφήτη Ηλία ,Αγίου Αθανασίου ,Αγίας Παρασκευής και του Αγ. Νικολάου των βλάχων αλλά και από τους δίσκους των άλλων εκκλησιών. Τα έσοδα αυτά ήταν οι χρηματοδοτικοί πόροι για την συντήρηση των 2 δημοτικών σχολείων και της Ελληνικής σχολής, των εκκλησιών ,την πληρωμή φόρων των φτωχών και για πατριωτικούς σκοπούς. Η κοινότητα Τυρνάβου συνέφερε με μεγάλα ποσά την επανάσταση του 1878.Διόριζε τους ιερείς και επισκόπους των εκκλησιών και είχε τον έλεγχο της διαχείρισης. Τα πρακτικά της διοίκησης και διαχείρισης ευρίσκονταν σε κώδικες που φυλάσσονταν στο αρχείο της νυν κοινότητας. Εκεί φυλάσσονταν και φιρμάνια που αφορούν την εκκλησία του Αγ. Αθανασίου. Μετά την προσάρτηση του 1881 και μέχρι το 1912 λειτουργούσε και η Δημαρχία και η Κοινότητα. Η οποία διαχειρίζονταν όπως και παλαιά τα έσοδα των εκκλησιών και του νεκροταφείου. Με τα έσοδα γινόντουσαν εξωραϊστικά έργα κοντά στη Βρύση Τυρνάβου ,δρόμοι και για τν δικαστικό αγώνα για επανάκτηση των κτημάτων του Προφήτη Ηλία, Αγ.Αθανασίου και για την συντήρηση της τότε κοινοτικής βιβλιοθήκης. Ο δρόμος που συνέδεε τον Τύρναβο με τη Λάρισα 16 χιλ. έγινε 1883-1884.Μετά ένα χρόνο έγινε ο δρόμος Ελασσόνας -Τυρνάβου μέχρι τη Μελούνα, το υπόλοιπο τμήμα μέχρι την Ελασσόνα έγινε από τους Τούρκους. Στη αρχή ο δρόμος αυτός είχε χαρακτηρισθεί επαρχιακή, το 1935 έγινε Ε.Ο.Τυρνάβου-Δαμασίου-Ελλασόνος.
Ο δρόμος που συνέδεε τον Τύρναβο με τη Λάρισα για την διευκόλυνση της μετακίνησης των κατοίκων ,κτίσθηκε η μεγάλη λίθινη γέφυρα πάνω από τον Τιταρήσιο (Ξεριά).Στη τουρκοκρατία υπήρχε λίθινη γέφυρα που στην πλημμύρα τον Μάϊο του 1885 κατέρρευσε ,ανακατασκευάστηκε με μία ξύλινη γέφυρα που ήταν για πολλά χρόνια ,αλλά έπεσε θύμα της πλημμύρας της 9 Δεκεμβρίου 1935 ιδιαίτερα καταστροφική .Για την ασφάλεια της περιοχής η εταιρεία Μπούντ με δημόσια δαπάνη έκανε αναχώματα στις δύο όχθες του Ξεριά .Τα μεταφορικά μέσα παλαιότερα ήταν άμαξες, σούστες και αργότερα με 4 αυτοκίνητα λεωφορεία των 19 θέσεων και έξι μικρά των ετά και οκτώ θέσεων. Τότε λοιπόν τα αυτοκίνητα Τυρνάβου, Καζακλαριού, Ελασσώνος ,και Κοζάνης υπάγονταν σε μία κοινή διεύθυνση συγκοινωνίας Λάρισας-Κοζάνης.
Η μικρή απόσταση μόλις 16χιλ.που χώριζε πολλές από τους μεγάλους συνοικισμούς του πρών Δήμου Τυρνάβου από τη Λάρισα ήταν αναλταστατικός παράγοντας για την ανάδειξη αυτών των περιοχών. Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ,που όταν ο χριστιανικός πληθυσμός της Λάρισας ήταν μικρός ο Τύρναβος γνώρισε μεγάλη εμπορική ανάπτυξη.
Πηγή:https://ir.lib.uth.gr/xmlui/handle/11615/20585
Γράφει Μαλίτα Κατερίνα.
