Κοντεύουν 50 χρόνια απ’ την πρώτη ζωντανή επαφή 50μελή ομάδας Σερραίων Βλάχων, με το θρυλικό Μητροπολιτικό Βλαχοχώρι της απώτερης καταγωγής τους, την πολυτραγουδισμένη Αβδέλλα Γρεβενών!
Αναπολώντας αυτή την ιστορική επίσκεψη το διήμερο 14 & 15 Αυγούστου 1975* στην ξακουστή προγονική εστία, διαπίστωσα ξαφνικά πως είμαι ο μοναδικός εν ζωή μάρτυρας αυτού του γεγονότος απ’ την πλευρά την Σερραίων (καθ’ ότι ο μοναδικός 15άχρονος τότε), μέσα σ’ ένα λεωφορείο με ανθρώπους μεγάλης ηλικίας, στο παρθενικό τους ταξίδι το επονομαζόμενο πλέον της “Μεγάλης επιστροφής”!
Διαπίστωσα επίσης πως τα χρόνια περνούν γοργά κι εγώ το 15άχρονο μειράκιο τότε, έφτασα αισίως στα 65, κουβαλώντας μέσα μου μιά ζωντανή ιστορία που έχει να κάνει με γεγονότα που βίωσα, όσον αφορά τα ζωηρά σκιρτήματα την Βλάχων της περιοχής μας, από τα τέλη της 10ετίας του 1960 και εντεύθεν, για πάσης φύσεως “Βλαχολογικά θέματα” (τοπικά και όχι μόνο), που είχαν να κάνουν με καταγωγή, ήθη, έθιμα, χορούς, παραδόσεις κλπ…
Την επόμενη χρονιά το διήμερο 3 & 4/7/1976, παραμονή κι ανήμερα του πανηγυριού των Αγίων Αναργύρων Χιονοχωρίου, μεγάλη ομάδα Αβδελλιωτών (οι περισσότεροι μεσήλικες και λιγότεροι μεγάλης ηλικίας) με ένα λεωφορείο και πολλά ΙΧ, ανταπέδωσαν την επίσκεψη μέσα σε κλίμα μεγάλης χαράς και διάχυτης βαθιάς συγκίνησης!
Πρωτοστατούσε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Βλάχων Αβδελλιωτών Τυρνάβου “Η ωραία Βασιλίτσα”, προσκεκλημένοι από το Μουσικοκαλλιτεχνικό Σύλλογο αδελφότητας Αβδελλιωτών και Γραμμουστιάνων Ν. Σερρών “Γεωργάκης Ολύμπιος”, που βρισκόταν τότε ακόμη στα γεννοφάσκια του!
Τους υποδεχτήκαμε στο έμπα της πόλης, στο Λευκώνα, και μετά από θερμούς εναγκαλισμούς και ασπασμούς (βλέπετε είχαν ήδη αναπτυχθεί σχέσεις και φιλίες από την προηγηθείσα επίσκεψή μας), ξεκίνησε το κονβόι για το Χιονοχώρι…
Με την άφιξή τους δημιουργήθηκε πανδαιμόνιο! Το νέο μαθεύτηκε πολύ νωρίς και στο Χιονοχώρι είχε ανέβει πολύς κόσμος!
Η πάνδημη υποδοχή έγινε στο άνοιγμα μπροστά στο σημερινή οικία Ζήση κι από κεί με τα όργανα μπροστά (ορχήστρα του Φλώρου), ξεκίνησε μια ατέλειωτη ουρά για να καταλήξει στο προαύλιο του πανηγυρίζοντα Ναού των Αγίων Αναργύρων.
Μετά την ανταλλαγή θερμών χαιρετισμών εκατέρωθεν, ακολούθησε προσκύνημα στο Ναό και αμέσως ξεκίνησε το γλέντι…
Παρακολουθούσα αποσβωλομένος διότι πρώτη φορά είχα βιώσει κάτι αντίστοιχο την προηγούμενη χρονιά στη Αβδέλλα και τώρα νά…..ξανά πάλι, κάτι αντίστοιχο σε όγκο και μεγαλείο, με έντονο αυτή τη φορά το τοπικό Βλάχικο χρώμα!
Το γλέντι άναψε και τράβηξε μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες! Η υπερένταση θα μου μείνει αξέχαστη! Κανένας μας δεν μπόρεσε να κλείσει μάτι! Αν ήταν δυνατόν να μήν τέλειωνε ποτέ!
Διψούσαμε βλέπεις οι έρμοι για τέτοιες Βλαχοσυνάξεις κι αυτή σε τοπικό επίπεδο νομίζω πως έμεινε στην ιστορία γιατί (σάμπως κι εντελώς τυχαία), ήταν στην απαρχή της θαυμαστής μετέπειτα πορείας του Γεραρού πλέον σήμερα, Συλλόγου Βλάχων Ν. Σερρών “Γεωργάκης Ολύμπιος”.
“Τρικούβερτο γλέντι των Βλάχων στο Χιονοχώρι…”, έγραφε την επόμενη μέρα με πηχαίο τίτλο η Σερραϊκή εφημερίδα ” Η Πρόοδος”, όπου καταναλώθηκαν 80 αρνιά….και στο κατευόδιο ο μαθητής Γιάννης Πούλιος απήγγειλε το ποίημα. ..
“Αβδελλιώτες μου καημένοι
στους κάμπους από καιρό διωγμένοι
πότε θα ρθείτε στα βουνά
να ξανακούσετε τα πουλιά;
Δεν το πονάτε το χωριό;
την όμορφη Αβδέλλα!
Πού μεινε μόνο κι έρημο
σαν ορφανό στα ξένα;..κλπ”
Η παιδική φαντασία οργίαζε, η ύπαρξή μου βρισκόταν σε συνεχή έξαψη απ’ τα δυνατά ερεθίσματα που λάμβανα κι όταν το “σκάρωσα”, ούτε που φανταζόμουν πως θα το απαγγείλω κι όλας, με προτροπή του Ζήση Ζήση!
ΑΦΙΕΡΩΣΗ :
Στη μνήμη της Αβδελλιώτισας Οδοντιάτρου στα Σέρρας, Δέσποινας Κατσώχη – Παπανικολάου που απεβίωσε πρόσφατα.
Δε θα ξεχάσω ποτέ τη φυσιογνωμία του πατέρα της Τραϊανού Κατσώχη και της μητέρας της, που μας τραγουδούσαν όλη νύχτα εμένα και τον πάππο μου και μέντορά μου Παύλο το 1975, κατά τη θερμή φιλοξενία που απλόχερα μας πρόσφεραν!
ΑΡΧΕΙΟ & ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΩΤΟ : ΜΗΤΣΟΣ ΚΟΚΚΩΝΗΣ. ΣΧΟΛΙΑ : ΓΙΑΝΝΗΣ ΝΙΚ. ΠΟΥΛΙΟΣ.
*Με το χαρακτηριστικό τίτλο “Η μεγάλη επιστροφή” περιγράφεται με γλαφυρό ύφος και πολλές λεπτομέρειες, η πρώτη επίσκεψή μας στην Αβδέλλα το 1975.
Μέχρι στιγμής υπάρχουν αναρτημένα στη σελίδα μου στο fb το Α και Β μέρος αυτού του ταξιδιού και θα ακολουθήσουν τουλάχιστον άλλα δύο…
Η Φωτό της ανάρτησης, απ’ τον τρανό χορό το πρωΐ της 1ης Κυριακής του Ιουλίου 4/7/1976, μετά τον εκκλησιασμό στο Χιονοχώρι, που σίγουρα οι πατριώτες μας απ’ την Αβδέλλα θα αναγνωρίσουν και συγγενικά τους πρόσωπα, εν πολλοίς πλέον αείμνηστα…!
